Ελούντα

Η Ελούντα βρίσκεται 10χλμ βόρεια του Αγίου Νικολάου, στη βορειοδυτική πλευρά του μεγάλου κόλπου του Μιραμπέλου. Η περιοχή είναι ένα παγκοσμίου φήμης τουριστικό θέρετρο με υπερπολυτελή ξενοδοχεία για τα πιο ακριβά γούστα. Κάθε χρόνο στην Ελούντα καταφτάνουν υπό άκρα μυστικότητα αρχηγοί κρατών και προσωπικότητες της διεθνούς οικονομικής, πολιτικής, αθλητικής και καλλιτεχνικής ελίτ. Μάλιστα δεν είναι τυχαίο ότι είναι η πρώτη περιοχή στην Ελλάδα σε προσγειώσεις ιδιωτικών ελικοπτέρων, που μεταφέρουν τους ευκατάστατους επισκέπτες!

Εκτός όμως από την γκλαμουριά της και τα bungalows των 10.000 ευρώ/βραδιά, η Ελούντα έχει να προσφέρει στον επισκέπτη μερικά από τα ομορφότερα φυσικά τοπία στην Ελλάδα. Η μικρή κωμόπολη της Ελούντας, δεν είναι ιδιαίτερα γραφική, αλλά είναι κτισμένη στην άκρη της ειδυλλιακής λιμνοθάλασσας της Ελούντας, η οποία σχηματίζεται ανάμεσα στην Χερσόνησο της Σπιναλόγκας και στην Κρήτη.

Σύντομη περιήγηση στην Ελούντα

Από την πρώτη στιγμή που την αντικρύζετε από τα Λενικά, όπου μπορείτε να σταματήσετε και να δείτε τη θέα ερχόμενοι από Άγιο Νικόλαο, η Ελούντα είναι συναρπαστική. Από εκεί φαίνεται όλος ο κόλπος του Μιραμπέλου και η λιμνοθάλασσα της Ελούντας, με την μεγάλη χερσόνησο της Σπιναλόγκας να ενώνεται με την Κρήτη με μια πολύ στενή λωρίδα γης. Στο βάθος διακρίνεται η γραφική Πλάκα και το πολύπαθο νησί της Σπιναλόγκας, η Καλυδών, την οποία μπορείτε να επισκεφτείτε με καραβάκι από το λιμάνι της Ελούντας. Αντίθετα, από κάτω σας έως και την πλαγιά νότια από τη Χερσόνησο της Σπιναλόγκας, θα αντικρύσετε τα περίφημα εξάστερα και πεντάστερα ξενοδοχεία της Ελούντας. Είναι όλα κτισμένα δίπλα στη θάλασσα, διαθέτουν υπέροχες μικρές παραλίες και ιδιωτικά λιμανάκια, όπου κατά καιρούς δένουν οι πανάκριβες θαλαμηγοί των πλούσιων επισκεπτών της Κρήτης.

Αφού συνεχίσετε με το αυτοκίνητο σας (ή με λεωφορείο) και αφήσετε τα μεγάλα ξενοδοχεία στα δεξιά σας, θα φτάσετε στην κωμόπολη της Ελούντας, στο Σκίσμα όπως λένε οι ντόπιοι την τοποθεσία της. Είναι μια όχι εντυπωσιακή μικρή πόλη, όπου όμως έχετε πολλές επιλογές για φαγητό και διαμονή σε δωμάτια ή μικρά ξενοδοχεία. Μπορείτε να κάνετε μια βόλτα στο λιμάνι και να απολαύσετε τον καφέ σας στις καφετέριες που βρίσκονται δίπλα. Από την κωμόπολη, μπορείτε να κάνετε μια βόλτα στα ανατολικά και να επισκεφτείτε τη χερσόνησο της Σπιναλόγκας. Χαρακτηριστικό του είναι ότι σε ένα σημείο περνάει από μια πολύ στενή λωρίδα γης, ενώ δεξιά κι αριστερά υπάρχει θάλασσα. Στην αρχή αυτού του δρόμου, στα δεξιά σας, θα δείτε τις παλιές αλυκές της Ελούντας, που αποτέλεσαν σημαντική πηγή εσόδων κατά την διάρκεια της Βενετοκρατίας, τροφοδοτώντας όλη την Ευρώπη με αλάτι. 

Συνεχίζοντας θα δείτε τους παλιούς πέτρινους ανεμόμυλους και ένα θαυμάσιο γιοφύρι, σε ένα από τα πιο γραφικά σημεία της Κρήτης. Κάτω από το γιοφύρι υπάρχει μια πολύ στενή διώρυγα, ο Πόρος, που την άνοιξε ο Γαλλικός Στρατός το 1897 για να συνδέσει το κόλπο του Μιραμπέλου με τον κόλπο του Κόρφου. Στην Χερσόνησο της Σπιναλόγκας (που μερικοί αναφέρουν ως Κολοκύθα) θα δείτε πολλούς εγκαταλελειμμένους σιταγρούς, οι οποίοι πλέον αποτελούν καταφύγιο για πολλά είδη ζώων και φυτών. Αξίζει να συνεχίσετε το δρόμο σας ως το εκκλησάκι του Αγίου Λουκά, με την υπέροχη θέα στο απεναντινό μικρό νησί της Κολοκύθας. Ακριβώς απέναντι από την εκκλησία υπάρχει ένα μικρό μονοπάτι που οδηγεί στην πανέμορφη παραλία της Κολοκύθας, με τα γαλαζοπράσινα νερά. Βόρεια της παραλίας και σε απόσταση 1.5χλμ είναι κτισμένη η πανέμορφη Βυζαντινή εκκλησία του Αγίου Φωκά, που αξίζει να επισκεφτείτε κάνοντας μιας εκδρομή.

Ιστορία

Η Ελούντα είναι κτισμένη στην τοποθεσία της αρχαίας μινωϊκής πόλης Ολούς, μια από τις ισχυρότερες πόλεις της Κρητικής αρχαιότητας. Κατά τη διάρκεια των αιώνων ήταν γνωστή με τα ονόματα Ολούς, Ολούντα, Χερσόνησος, Αμύλκα, Αμύκλοιον, Κολοκύθα Ολούς, Άλυγγος, Νάξος, Άξος, Όξα, Ταλλαίον Όρος και Κάδιστος. Η ακριβής θέση της Ολούντας τοποθετείται στην περιοχή του Πόρου, δίπλα στις αλυκές, όπου έχουν εντοπιστεί ερείπια μιας βυθισμένης πολιτείας. Αναφορές λένε ότι εδώ βρισκόταν και το υπέροχο άγαλμα της Βριτομάρτιδος (η κρητική εκδοχή της Αρτέμιδος), έργο του διάσημου γλύπτη Δαίδαλου. Άλλοι θεοί που λατρεύονταν στην Ολούντα ήταν ο Δίας και ο Άρης. Η πόλη ήκμασε από το εμπόριο ακονόπετρας, πετρώματος που χρησιμοποιείται για την λείανση μετάλλων, και παραγόταν στα λατομεία στη θέση Καρφί.

Μια άλλη γνωστή πόλη πολύ κοντά ήταν η Νάξος, που βρισκόταν στην κορυφή του σημερινού βουνού Οξά, νότια της Ελούντας. Λέγεται ότι η πόλη κτίστηκε από το Νάξο, γιο της Ακακαλλίδας (κόρη του Μίνωα) και ότι οι αποικίες της έφθασαν ως το ομώνυμο νησί των Κυκλάδων. Οι διαφορετικές έρευνες δείχνουν ότι η Ολούς κατοικούνταν κατά τη διάρκεια της Ελληνικής, Ρωμαϊκής και Βυζαντινής περιόδου (824 μ.Χ.). Ενδεικτικό εύρημα της συνέχούς κατοίκησης είναι η τρίκλιτη παλαιοχριστιανική βασιλική του 5ου μ.Χ. αιώνα που έχει κτιστεί πάνω σε αρχαίο ναό. Αργότερα, η 2η Βυζαντινή περίοδος ήταν καταστρεπτική για όλες τις παραθαλάσσιες πόλεις της Κρήτης, καθώς οι πειρατικές επιδρομές των Σαρακηνών και ο αποδυναμωμένός βυζαντινός στόλος ανάγκασαν τους κατοίκους να μεταφερθούν στην ενδοχώρα. Το 961μΧ ο Νικηφόρος Φωκάς απελευθέρωσε την Κρήτη από τους Σαρακηνούς και γι’αυτό οι Κρητικοί έκτισαν προς τιμή του το ναό του Αγίου φωκά στην χερσόνησο της Σπιναλόγκας.

Κατά τη διάρκεια της Βενετοκρατίας (1240-1210), όταν το κανάλι στον Πόρο πρωτοχωρίστηκε, οι αλυκές άρχισαν να λειτουργούν και κτίστηκε το φρούριο της Σπιναλόγκας για να προστατεύει όλο το κόλπο του Κόρφου. Αργότερα, η Ελούντα και το κανάλι του Πόρου καταστράφηκε από τους Οθωμανούς και σχεδόν ερήμωσε το 1898. Όταν οι Άγγλοι, οι Γάλλοι και οι Ρώσοι έδιωξαν οριστικά τους Τούρκους, οι κάτοικοι επέστρεψαν και το κανάλι ξανάνοιξε. H ήρεμη θάλασσα χρησιμοποιήθηκε κατά την περίοδο του μεσοπολέμου (1928-1939) ως λιμάνι προσθαλάσσωσης και ανεφοδιασμού των υδροπλάνων της Αγγλικής εταιρείας Imperial. Το 1941, κατά τη διάρκεια του Β’ Παγκοσμίου Πολέμου, η Ελούντα κατελήφθη από τους Ιταλούς και μετατράπηκε σ' ένα από τα ισχυρότερα οχυρά, κάνοντας τις ακτές όλης της περιοχής ένα μεγάλο ναρκοπέδιο. Αργότερα οι ακτές καθαρίστηκαν, αφήνοντας το πεδίο ελεύθερο για την ανέγερση των πρώτων μεγάλων ξενοδοχείων που κρατούν την Ελούντα ψηλά στον κατάλογο των πολυτελών προορισμών..