Ο Ζαρός είναι μικρή γραφική κωμόπολη περίπου 2000 κατοίκων στη Ρίζα του Ψηλορείτη, περίπου 46χλμ νοτιοδυτικά του Ηρακλείου, σε σημείο προικισμένο από τη φύση με πολλές πηγές και γάργαρα νερά. Άλλωστε και το όνομά του προέρχεται από το πληθυντικό μόριο ζα και το ρήμα ρέω, δηλαδή το μέρος που ρέουν πολλά νερά.
Η πλούσια σε νερά εύφορη κοιλάδα του Ζαρού ήταν ανέκαθεν ιδανική για τη διαβίωση των ανθρώπων κι έτσι κατοικήθηκε από τα αρχαία χρόνια. Στην τοποθεσία Κούρτες έχει εντοπιστεί μινωικός οικισμός, ενώ σε αρκετά σημεία υπάρχουν τα ερείπια από το μεγάλο υδραγωγείο που ξεδίψασε την Ρωμαϊκή Γόρτυνα. Το νερό, αέναη πηγή ζωής, αποτελεί αναπόσπαστο κομμάτι της ιστορίας του Ζαρού, όπως αντιλαμβάνεται ο επισκέπτης από τους πολλούς παλιούς νερόμυλους που συναντάει κάποιος στο χωριό και από τη γραφική λίμνη Βοτόμος. Αλλά ακόμη και σήμερα, το νερό δίνει ζωή με τη μαζική εμφιάλωση του σε σύγχρονες εγκαταστάσεις, τη λειτουργία μικρών ιχθυοτροφείων πέστροφας, τις καλλιέργειες, κλπ.
Η πλούσια θρησκευτική παράδοση του Ζαρού αντανακλάται στα σπουδαία εκκλησιαστικά μνημεία που συναντάει κανείς μέσα και γύρω από το χωριό. Σε κοντινή απόσταση μπορεί ο επισκέπτης να δει τη σπουδαία μονή Βροντησίου, τη μονή του Αγίου Νικολάου, τη Μονή Βαρσαμόνερου, τη σκήτη του οσίου Ευθυμίου κα. Ωστόσο, η φύση είναι εξίσου ενδιαφέρουσα, καθώς μπορεί κάποιος να ανηφορίσει το πανέμορφο φαράγγι του Γάφαρη ως το δάσος του Ρούβα, να πεζοπορήσει στο μονοπάτι Ε4 που διασχίζει τον Ψηλορείτη, να κατηφορίσει στη Λίμνη της Φανερωμένης και να επισκεφτεί τα πολλά ερειπωμένα χωριουδάκια προς τα νότια όπου ο χρόνος έχει σταματήσει εδώ και δεκαετίες.
- 1
- 2
Δάσος και Φαράγγι Ρούβα 
Το φαράγγι του Αγίου Νικολάου, του Γάφαρη ή του Ρούβα, ορίζεται από τις κορυφές Αμπελάκια στα ανατολικά και Σαμάρι στα δυτικά. Πρόκειται για το σημαντικότερο φαράγγι του Ψηλορείτη και της κεντρικής Κρήτης και πήρε το όνομα του από το ομώνυμο Βυζαντινό εκκλησάκι στη νότια είσοδο του.
Λίμνη Ζαρού (Βοτόμος) 
Η τεχνητή λίμνη του Ζαρού ή Βοτόμος βρίσκεται στις νότιες πλαγιές του Ψηλορείτη, 1 χλμ βόρεια από τον Ζαρό και 45 χλμ νοτιοδυτικά του Ηρακλείου. Η λίμνη πριν το 1987 ήταν ένας μικρός υδροβιότοπος ο οποίος σχηματιζόταν από τον κρατήρα της πηγής Βοτόμου.
Μονή Βροντησίου στο Ζαρό 
Η Μονή Βροντησίου βρίσκεται 49km νοτιοδυτικά του Ηρακλείου, κοντά στο Βοριζιανό φαράγγι, ανάμεσα στα χωριά Ζαρός και Βορίζια σε μια περιοχή με πανορανική θέα στον κάμπο της Μεσαράς. Η μονή είναι αφιερωμένη στον Άγιο Αντώνιο και αποτελεί ένα από τα παλαιότερα μοναστήρια στην Κρήτη.
Το φράγμα της Φανερωμένης βρίσκεται 7 χλμ δυτικά του χωριού Ζαρού και περίπου 7 χλμ βόρεια του Τυμπακίου. Βρίσκεται σε μια υπέροχη τοποθεσία, μέσα σε μια καταπράσινη κοιλάδα στους νότιους πρόποδες του Ψηλορείτη και καλύπτει μια έκταση 1000 περίπου στρεμμάτων και χωρητικότητας 20 εκατομμυρίων κυβικών μέτρων.
Η μονή του Αγίου Νικολάου βρίσκεται στην έξοδο του πανέμορφου φαραγγιού του Γάφαρη (ή του Ρούβα), περίπου 48km νοτιοδυτικά του Ηρακλείου και 3km βόρεια του Ζαρού. Είναι κτισμένο στο σημείο που το 1994 μεγάλη πυρκαγιά κατέκαψε μεγάλο μέρος του πανέμορφου δάσους του φαραγγιού.
Καταφύγιο Σαμάρι 
Το ορειβατικό καταφύγιο του στη θέση Σαμάρι βρίσκεται σε υψόμετρο 1417 μέτρων στη δυτική πλαγιά του φαραγγιού του Αγίου Νικολάου. Είναι ένα μονόχωρο πέτρινο κτίσμα με ξύλινο οντά με δυνατότητα διανυκτέρευσης 20 περίπου ορειβατών. Διαθέτει 2 W.C. τζάκι και υπάρχει η δυνατότητα για μαγείρεμα. Υπάρχει παροχή νερού από ομβροδεξαμενή το οποίο δεν είναι πόσιμο.
Αυτό το τμήμα του πεζοπορικού μονοπατιού Ε4 συνδέει το οροπέδιο της Νίδας με την εκκλησία του Αγίου Ιωάννη, στην καρδιά του δάσους του Ρούβα. Προσφέρει καταπληκτική θέα στο μεγαλύτερο πρινοδάσος στην Κρήτη και συνδυάζεται συνήθως με την κατάβαση του φαραγγιού του Γάφαρη (ή Ρούβα), που επίσης αποτελεί τμήμα του Ε4. Το φαράγγι αυτό είναι το σημαντικότερο στο νομό Ηρακλείου.
Μονή Βαρσαμόνερου στα Βορίζια 
Η έρημη Μονή Βαρσαμόνερου βρίσκεται περίπου 53km νοτιοδυτικά του Ηρακλείου, στις νότιες υπερώιες του Ψηλορείτη. Ήταν κτισμένη σε μια πανοραμική περιοχή κοντά στα Βορίζια, με απεριόριστη θέα στην πεδιάδα της Μεσαράς.
- 1
- 2
