Μνημεία

Η βελανιδιά του Μανταλένη ή Μαναλενίου βρίσκεται κοντά στο χωριό Κορφές, αν ακολουθήσουμε το χωματόδρομο που ξεκινάει περίπου 50m βορειοανατολικά της κεντρικής πλατείας. Παρόλο που είναι πολύ εύκολο να το εντοπίσει κάποιος, δεν υπάρχει ούτε μια πινακίδα που να οδηγεί προς το δέντρο.

Κάτω από τον πλάτανο αυτό, που έχει χαρακτηριστεί διατηρητέο μνημείο της φύσης, εγκαταστάθηκαν οι 99 Άγιοι Πατέρες που ήρθαν από την Αίγυπτο, την Κύπρο και την Τουρκία. Ο πλάτανος βρίσκεται μέσα στη μονή των 99 Πατέρων στους Αζωγυρές. Λένε ότι τα κλαδιά του δέντρου σχηματίζουν 99 σταυρούς.

Το Μνημειακό Άλσος Ελιάς βρίσκεται στην τοποθεσία Ροβύθη στο Μοναστηράκι Αμαρίου και αποτελεί περιουσία της Σχολής Ασωμάτων Αμαρίου. Το άλσος που έχει πολλά αρχαία ελαιόδεντρα είναι ανακηρυγμένο από τον Σύνδεσμο Ελαιοκομικών Δήμων Κρήτης (ΣΕΔΗΚ).

Η Ελιά έχει ανακηρυχθεί ως μνημειακή από τον Σύνδεσμο Ελαιοκομικών Δήμων Κρήτης λόγω της αισθητικής του ανάγλυφου του κορμού. Είναι ποικιλία χοντρολιάς εμβολιασμένη σε υποκείμενο αγριελιάς. Η ελιά είναι μοναστηριακή και σε ύψος 0.8m από το έδαφος έχει διάμετρο 4.20m και περίμετρο 10.6m ενώ στη βάση έχει διάμετρο 4.5m και περίμετρο 12.10m.

Η ελιά έχει ανακηρυχθεί ως μνημειακή από τον Σύνδεσμο Ελαιοκομικών Δήμων Κρήτης λόγω των μεγάλων διαστάσεων και της θέσης του κοντά στον υστερομινωικό οικισμό Κυλίντρα. Βρίσκεται στο Λάκκο, σε μια περιοχή με πολλά παρόμοια αρχαία δέντρα, και θεωρείται ότι η ηλικία της ξεπερνάει τα 3000 έτη.

Στο κέντρο της πλατείας Σπλάντζιας (πλατεία 1821) στέκεται ένας τεράστιος πλάτανος που έχει συνδεθεί με τις δραματικές στιγμές του Κρητικού λαού. Στον πλάτανο της πλατείας κατά τη διάρκεια της Οθωμανικής κυριαρχίας, Έλληνες χριστιανοί, οι οποίοι μάχονταν για τον αγώνα υπέρ της Κρητικής ελευθερίας, απαγχονίστηκαν, εκτελέστηκαν και βασανίστηκαν. Στην πλατεία υπάρχει μια πλάκα στη μνήμη τους.

Ο πρίνος του Ισμαήλ ή του Σμαΐλη βρίσκεται κοντά στο χωριό Μαθιά Πεδιάδος. Κάτω από το δέντρο στρατοπέδευσαν οι άντρες του Ισμαήλ Σελίμ Πασά στις 19 Μαΐου 1867, πριν λάβουν μέρος στη μεγάλη μάχη του Οροπεδίου Λασιθίου (21-29 Μαΐου).

Η ελιά αυτή έχει ανακηρυχθεί από τον Σύνδεσμο Ελαιοκομικών Δήμων Κρήτης λόγω του ρωμαϊκού κίονα που έχει ενσωματωθεί στο εσωτερικό του κορμού. Προφανώς ο κίονας είχε τοποθετηθεί σε κοιλότητα του κορμού αλλά στη συνέχεια το δέντρο μεγάλωσε και ο εγκλώβισε τον κίονα. Η ελιά είναι χοντρολιά εμβολιασμένη σε αγριελιά.