Κίσαμος

Η Μονή της Παναγίας Οδηγήτριας βρίσκεται στη βάση της χερσονήσου της Σπάθας, περίπου 26km δυτικά από τα Χανιά και 2.5km βόρεια από το Κολυμπάρι, δίπλα στην θάλασσα. Η μονή είναι γνωστή κι ως Μονή Κυρίας των Αγγέλων Γωνιάς λόγω της θέσης της στο δυτικό άκρο του κόλπου των Χανίων.

Στη περιοχή Μαραθοκεφάλα στη Σπηλιά Κισάμου, 25 χλμ δυτικά της πόλης των Χανίων και μόλις 3 χλμ από το Κολυμπάρι, σε μια όμορφη βουνοκορφή, βρίσκεται το περίφημο ιστορικό σπήλαιο του Αγίου Ιωάννου του Ερημίτη ή Ξένου. Μέσα στο σπήλαιο υπάρχει ναός του 15ου αιώνα και θεμέλια παλιών κελιών που χρονολογούνται κατά τον 17ο – 18ο αιώνα.

Η μονή της Παναγίας της Χρυσοσκαλίτισσας βρίσκεται 72km νοτιοδυτικά των Χανίων, πολύ κοντά στην μαγευτική λιμνοθάλασσα του Ελαφονησίου. Είναι μοναστήρι με μορφή φρουρίου, σκαρφαλωμένο σε βράχο 35m με απεριόριστη θέα στη θάλασσα.

Η μονή αναφέρεται στην απογραφή των ναών και μονών του έτους 1637 ως μοναστήρι του Αγ. Ιωάννου του Χιονά της περιοχής Ροδωπού με ετήσια έσοδα εκατό υπέρπηρα και το οποίο είχε δηλώσει κάποιος ιερομόναχος με το όνομα Άνθιμος. Μια άλλη εκδοχή θέλει τη μονή ως «σκήτη» της μονής του Αγίου Παύλου.

Ο ναός του Μιχαήλ Αρχαγγέλου είναι ένα από τα ωραιότερα βυζαντινά μνημεία και βρίσκεται στην Επισκοπή Κισάμου, όπου λειτούργησε ως επισκοπή κατά τη Β Βυζαντινή Περίοδο. Στον περίβολο έχει εντοπιστεί Βυζαντινό νεκροταφείο του 7-8ου αιώνα, ενώ υπάρχουν και ίχνη των επισκοπικών κτιρίων.

Η μονή Παρθενώνος είναι σύγχρονο γυναικείο μοναστήρι αφιερωμένο στη Ζωοδόχο Πηγή. Ιδρύθηκε το 1905 και ανακαινίστηκε το 1962. Εδώ λειτούργησε η Αστική Σχολή Θηλέων Κισσάμου και η πρώτη σχολή Κωφαλάλων στην Κρήτη.

Μαζί με τη μονή του Αγίου Ιωάννη στον Γκιώνα, λίγα χιλιόμετρα πριν, ήκμασαν κατά την όψιμη Ενετική κυριαρχία όπου μετά την άλωση της Κρήτης από τους Τούρκους, παραχωρήθηκαν στη μονή της Οδηγήτριας Γωνιάς, η οποία συγκέντρωσε πλήθος μικρών μοναστηριακών συγκροτημάτων ως μετόχια της.

Το μικρό μοναστήρι της Υπαπαντής του Σωτήρος λειτουργούσε σε μια ιδιαίτερη τοποθεσία, στα Χάμπαθα Κισάμου, με μοναδική θέα στις τριγύρω περιοχές. Ο ναός εορτάζει στις 2 Φεβρουαρίου, όταν γίνεται μεγάλο πανηγύρι.