Παλαιοχριστιανική Βασιλική Αγίου Παντελεήμονα στη Σούγια
Ο σημερινός οικισμός της Σούγιας είναι κτισμένος στη θέση της αρχαίας Συίας που ήκμασε κυρίως κατά τα υστερορωμαϊκά χρόνια. Κάτω από τον σωζόμενο κοιμητηριακό ναό του Αγίου Παντελεήμονα σώζονται λείψανα τρίκλιτης ξυλόστεγης βασιλικής με νάρθηκα μήκους 20,80μ και πλάτους 12.40μ, η οποία έχει ανασκαφεί από τον ακαδημαϊκό Α. Ορλάνδο.
Τα κλίτη χωρίζονται από χαμηλούς στυλοβάτες, πάνω στους οποίους πατούσε τοξοστοιχία με κίονες από λευκό μάρμαρο, σε δύο από τους οποίους υπήρχαν επιγραφές με δεήσεις στους αγίους Παντελεήμονα και Δημήτριο. Ένας ακόμη στυλοβάτης χωρίζει το κεντρικό κλίτος από το ιερό βήμα, στο κέντρο του οποίου σώζεται η κάτω πλάκα της αγίας τράπεζας και οι βάσεις των κιόνων του κιβωρίου. Τρεις συνεχόμενοι χώροι, πιθανόν βαπτιστήρια, είναι προσκολλημένοι βορειοδυτικά του ναού.
Τα ψηφιδωτά δάπεδα που σώζονται σε άριστη κατάσταση, στο μεσαίο κλίτος και το νάρθηκα, περιλαμβάνουν γεωμετρικά σχήματα από τεμνόμενους κύκλους και ημικύκλια, φολίδες, πλοχμούς, καθώς και παραστάσεις παγωνιών και ενός ελαφιού, καθώς και αμφορέων με βλαστούς κισσού. Η κατασκευή του δαπέδου έχει αποδοθεί σε εργαστήριο του 6ου αιώνα που είχε δραστηριοποιηθεί και στην περιοχή του Άργους.
Ανατολικά της βασιλικής και στην ανατολική πλευρά του αρχαιολογικού χώρου εντοπίζονται τα ερείπια τριών ακόμη βασιλικών που αποδεικνύουν την ιδιαίτερη ανάπτυξη της πόλης κατά τους παλαιοχριστιανικούς χρόνους.
Πηγή: Χριστιανικά μνημεία της Κρήτης, Έκδοση ΜΚΟ Φιλοξενία, 2012
