Ναός Παναγίας Καρυδιανής στους Μύθους
Η μονή της Παναγίας της Καρυδιανής είναι ένα άγνωστό, αλλά ιστορικό μοναστήρι 6χλμ δυτικά των Μύθων, στις νότιες υπερώιες των Λασιθιώτικων Βουνών. Το μοναστήρι που είναι κτισμένο σε μια καταπράσινη περιοχή σε υψόμετρο 750μ με απίστευτη θέα στη θάλασσα και στο βουνό, αποτελεί μετόχι της μονής Φανερωμένης.
Το μοναστήρι σήμερα δεν είναι ενεργό, αλλά λειτουργείται από την ενορία των Μύθων. Το καθολικό ήταν παλαιότερα αφιερωμένο στη Γέννηση της Θεοτόκου, αλλά σήμερα είναι στη Ζωοδόχο Πηγή. Πανηγυρίζει ωστόσο και κάθε φορά που είναι εορτή της Παναγίας, στην Κοίμηση της Θεοτόκου (15 Αυγούστου), στο Γενέσιο της (8 Σεπτεμβρίου) και στην Υπαπαντή του Χριστού (2 Φεβρουαρίου), εκτός από τα Εισόδια της Θεοτόκου, στις 21 Νοεμβρίου.
Ο ναός είναι πετρόκτιστος και παλαιός, ενώ δεν σώζονται οι παλιές τοιχογραφίες του. Το καθολικό περικλείεται από τα κελιά και τους υπόλοιπους χώρους του μοναστηριακού συγκροτήματος, αλλά και από κάποιους τάφους μοναχών.
Σύμφωνα με μαρτυρίες, κάποιες χρονιές, στις 2 Φεβρουαρίου, κατά τη διάρκεια της λειτουργίας, η εικόνα της Παναγίας δακρύζει, το οποίο θεωρείται προάγγελος συμφοράς. Από τη μονή Καρυδίου ξεκίνησε την εκκλησιαστική του πορεία ο μετέπειτα Πατριάρχης Αλεξανδρείας Μελέτιος Μεταξάκης.
Χρονολόγιο
- 14-16ος αιώνας: Ιδρύεται η μονή Καρυδίου, μακριά από τις ακτές που λυμαίνονταν οι πειρατές.
- 1839: Ανακαινίζεται το μοναστήρι, όπως μαρτυράει επιγραφή του ναού.
- 1888: Ο νεαρός μοναχός Εμμανουήλ Μεταξάκης έρχεται για πρώτη φορά στη Μονή Καρυδίου και έρχεται σε επαφή με τον μοναχό Μελέτιο Τσιχλάκη.
- 1889: Ο μοναχός Εμμανουήλ φεύγει στα Ιεροσόλυμα, όπου το 1926 θα γίνει Πατριάρχης Αλεξανδρείας με το όνομα Μελέτιος, προς τιμήν του Μελέτιου Τσιχλάκη.
- 1903: Η μονή Καρυδίου γίνεται μετόχι της Μονής Φανερωμένης
- 1904: Το μοναστήρι ανακαινίζεται.
- 1928: Ο Μελέτιος Τσιχλάκης πεθαίνει και το μοναστήρι ερημώνει.
- 1980: Βάνδαλοι κλέβουν παλιές εικόνες και ολόκληρο το τέμπλο, εκτός της εικόνα της Ζωοδόχου Πηγής.
