Ναός Αγίου Σάββα στα Ελληνοπεράματα
Ο βυζαντινος ναός του Αγίου Σάββα βρίσκεται σε μια υποβαθμισμένη τοποθεσία του Ηρακλείου, δίπλα στις βιομηχανίες των τσιμέντων και των καυσίμων των Ελληνοπεραμάτων. Πολύ κοντά στην εθνική οδό και στο Ησυχαστήριο της Παντάνασσας κι όχι μακριά από τη θάλασσα.
Ο ναός κτίστηκε τον 10ο αιώνα από το Νικηφόρο Φωκά και γύρω από το ναό μοναστήρι που γνώρισε μεγάλη δόξα. Η παράδοση διασώζει ότι έφτασε να έχει 300 μοναχούς οι οποίοι σφαγιάσθηκαν από τους Άραβες σε μια επιδρομή τους στο νησί και η μονή εγκαταλείφθηκε. Οι μοναχοί του Αγίου Σάββα που γλίτωσαν τη φρικτή σφαγή πιθανώς αποσύρθηκαν σε πιο προστατευμένη περιοχή και ίδρυσαν τη σημερινή μονή των Σαββατιανών.
Ο ναός ήταν κατεστραμμένος ως το 2002, όταν αναστηλώθηκε από την οικογένεια Κεφαλογιάννη. Μέσα στο εσωτερικό του χιλιόχρονου ναού υπάρχει μια ασπρόμαυρη φωτογραφία που δείχνει σε τι κατάσταση ήταν ο ναός πριν την αναστήλωσή του και φαίνεται καθαρά ότι ήταν για χρόνια χωρίς οροφή εκτεθειμένος στις καιρικές συνθήκες και στη φθορά του χρόνου. Αυτός ήταν και ο λόγος που οι αρχικές τοιχογραφίες που κοσμούσαν το ναό έχουν καταστραφεί σχεδόν ολοκληρωτικά και σώζονται μονάχα ελάχιστα δείγματα.
Το πετρόκτιστο εκκλησάκι έτυχε υποδειγματικής αναστήλωσης και αποτελεί σήμερα στολίδι για την ευρύτερη περιοχή. Στον περίβολο του φυτεύτηκαν πεύκα και τοποθετήθηκε μια καλόγουστη ξύλινη σκεπή. Ο ναός του Αγίου Σάββα στα Ελληνοπεράματα γιορτάζει στις 5 Δεκεμβρίου.
Πηγή: Χριστόφορος Χειλαδάκης
