Μονή Τιμίου Σταυρού Καρδαμούτσας
Το ανδρικό μοναστήρι του Τιμίου Σταυρού Καρδαμούτσας ή Καρδαμούτζας είναι κτισμένο πολύ κοντά στον οικισμό Καρύδι Μεραμπέλου, σε υψόμετρο 540μ. Παρόλο που στον περιβάλλοντα χώρο υπάρχουν πολλά δέντρα, η περιοχή είναι κυρίως βραχώδης με πολλά πρινάρια. Στην είσοδο του μοναστηριού θα δείτε ένα πελώριο πρίνο όπου σύμφωνα με την παράδοση όποιος πάει να κόψει ένα κλαδί του κόβεται το χέρι.
Η παράδοση λέει επίσης για την παράξενη ονομασία της Μονής Καρδαμούτσας ότι τα πρώτα χρόνια της ιδρύσεως της, ήταν εκτός από μεγάλο πνευματικό κέντρο, και πολύ πλούσια, κι έτσι όποιος πήγαινε έτρωγε και έπινε τόσο καλά που καρδάμωνε!
Ο ναός του Τιμίου Σταυρού είναι αρκετά μεγάλος και αξίζει σίγουρα μια επίσκεψη καθώς το μοναστήρι αποτελεί κόσμημα της χριστιανικής αρχιτεκτονικής. Τριγύρω αναπτύσσεται το εντυπωσιακό, αλλά ερειπωμένο, κτιριακό συγκρότημα της μονής με φρουριακή μορφή σε σχήμα Π, το οποίο κτίστηκε σε πολλές φάσεις (15ος-18ος αιώνας). Η μονή λειτούργησε κατά τη διάρκεια της Ενετοκρατίας, ενώ σήμερα ζει εδώ ένας μοναχός. Τριγύρω υπάρχουν ερείπια από κελιά, κάποιοι τάφοι, δεξαμενές, αποθήκες, η τράπεζα, στάβλος, το ηγουμενείο, ελαιοτριβείο, τυροκομείο, ξενώνας και διάφορα άλλα.
Η μονή εορτάζει στις 14 Σεπτεμβρίου, της Υψώσεως του Τιμίου Σταυρού, οπότε λειτουργεί το αναστηλωμένο κτίσμα της νότιας πτέρυγας που λειτουργεί ως αρχονταρίκι και ως ξενώνας. Εκτός από αυτά τα κτίσματα, η αναστήλωση της μονής έχει συνεχίζεται και σε άλλους χώρους με αρκετά καλούς ρυθμούς.
Χρονολόγιο
- 1580-1582: Οι αδερφοί Μακάριος, Μανασσής και Ξενοφώντας Κατσαράς ιδρύουν τη μονή στο μετόχι τους στην Καρδαμούτσα
- 17ος αιώνας: Κτίζεται η βόρεια πτέρυγα της μονής σε τρεις φάσεις.
- 1635: Στη μονή δηλώνονται ο ηγούμενος Βαρτζαγγής, 2 ιερείς και 12 μοναχοί.
- 18ος αιώνας: Κτίζονται τα κτίρια της νότιας πλευράς.
- 2000: Ξεκινάει πρόγραμμα αναστήλωσης της μονής
