Η αρχαία Ιεράπυτνα αποτέλεσε μια από τις ισχυρότερες πόλεις της Ρωμαϊκής Κρήτης με σπουδαία δημόσια κτίρια, δύο θέατρα, ναούς και λουτρά. Δυστυχώς ελάχιστα ίχνη της αρχαίας πόλης έχουν διασωθεί, κυρίως λόγω των καταστροφικών επιδρομών των Σαρακηνών κατά το έτος 824 μΧ αλλά και της πιο πρόσφατης «επέλασης της μπουλντόζας» προς χάριν του εκσυγχρονισμού.
Ένα από τα μνημεία που αναδεικνύει την ακμή της πόλης ήταν η Ναυμαχία, ένα θαλάσσιο θέατρο όπου τελούνταν αιματηρές παραστάσεις ναυμαχιών από φυλακισμένους και δούλους της Ρωμαϊκής Αυτοκρατορίας και αποτελούσε ουσιαστικά τη μεταφορά σε θαλάσσιο περιβάλλον των μαχών στις αρένες. Το θεσμό της ναυμαχίας εμπνεύστηκε ο Ιούλιος Καίσαρας το 46πΧ και ανάλογες κατασκευές κατασκευάστηκαν σε διάφορες πόλεις της αυτοκρατορίας, ελάχιστες όμως στην Ελλάδα.
Στο σημείο της ναυμαχίας της Ιεράπετρας διαμορφώθηκε μεγάλη λίμνη που επικοινωνούσε με τη θάλασσα μέσω στενού καναλιού, από όπου έμπαιναν τα πλοία. Η αρχική μορφή και το μέγεθος της διαφέρουν από τη σημερινή εποχή, καθώς η ναυμαχία υπέστη πολλές αλλοιώσεις στο πέρασμα των αιώνων. Δίπλα στην ναυμαχία διασώζονται ίχνη από τα Βυζαντινά τείχη της πόλης που καταστράφηκαν από τους Σαρακηνούς.