Ο επισκέπτης της Κρήτης σήμερα μπορεί να έρθει σε επαφή με τα ήθη και τα έθιμα της Κρήτης, μέσω ενός μεγάλου αριθμού μουσείων και συλλογών, που έχουν σκοπό την ανάδειξη της λαογραφικής και εθνολογικής παράδοσης στο νησί. Σπουδαίες συλλογές σχετικές με τις παραδοσιακές αγροτικές ασχολίες στην ύπαιθρο, την κτηνοτροφία, τα έθιμα του γάμου, της βάφτισης, της γέννησης, της λαϊκής αρχιτεκτονικής, της ενδυμασίας και τον εξοπλισμό παραδοσιακών Κρητικών σπιτιών ταξιδεύουν τον επισκέπτη σε αλλοτινές εποχές.
Εξαιρετικές συλλογές συναντάμε στα λαογραφικά μουσεία του Λυχνοστάτη στη Χερσόνησο, των Χανίων, στο Εθνολογικό μουσείο των Βώρων, του Αρόλιθου στην Τύλισο, του Ρεθύμνου, του Αγίου Νικολάου, της Σητείας, του Θερίσου, του Γαβαλοχωρίου, του Πισκοπιανού, του Σωματά, του Ινίου, των Ασιτών, του Χανδρά,, του Παλαίκαστρου, του Βραχασίου, της Γαύδου , των Πεύκων, του Χαμεζίου, του Μοχού, του Σπηλίου και άλλα. Εξίσου σημαντικές είναι οι εκθέσεις χώρων που έχουν σχέση με την ελιά, όπως το Μουσείο Ελιάς Βουβών.
Εξειδικευμένες συλλογές σχετικά με την εθνολογική μελέτη της Κρήτης συναντάμε στο Μουσείο Ακριτών της Ευρώπης στην Παλαιόχωρα, ενώ συλλογές για τη ναυτική και την αλιευτική παράδοση υπάρχουν στο Ναυτικό Μουσείο Κρήτης και στο Μουσείο Αλιείας στο Κολυμβάρι. Άλλα αξιόλογα εξειδικευμένα μουσεία είναι το Μουσείο Σχολικής Ζωής στο Νεροκούρο, το Μουσείο Μουσικών Οργάνων στο Χουδέτσι και το Μουσείο Κέρινων Ομοιωμάτων στα Ζωνιανά.
Μουσείο Ελιάς και Λαδιού Δερμιτζάκη στο Βατόλακο 
.Στο Βατόλακκο δημιουργήθηκε και διαρκώς εμπλουτίζεται μια λαογραφική συλλογή με δεκάδες αντικείμενα. Το Μουσείο Ελιάς και Λαδιού «Φάμπρικα Δερμιτζάκη» στεγάζεται σε ένα ελαιουργείου του 18ου αιώνα, το οποίο σύμφωνα με τους ειδικούς είναι σύγχρονο της Μονής Αρκαδίου
Το Μουσείο Ελιάς Βουβών βρίσκεται πλησίον του Μνημειακού δένδρου της Ελιάς των Βουβών, στον οικισμό Πάνω Βούβες, με το οποίο αποτελεί ένα ενιαίο και αρμονικό σύνολο.
Το Λαογραφικό Μουσείο βρίσκεται στο χωριό Αστέρι, 13 χλμ δυτικά της πόλης του Ρεθύμνου. Ξεκίνησε τη λειτουργία του το 2009 και στεγάζεται σε ένα Κρητικό παραδοσιακό σπίτι,
Το μουσείο αγροτικής ιστορίας και λαϊκής τέχνης στεγάζεται στον παραδοσιακό οικισμό Αρόλιθος από το 1999. Η συλλογή περιλαμβάνει αντικείμενα ιστορικού, λαογραφικού και εκκλησιαστικού χαρακτήρα.
Το Κρητικό Λαογραφικό και Νεοκλασικό μουσείο μαζί με το εκκλησιαστικό μουσείο και του Ελευθερίου Βενιζέλου, συνθέτουν ένα μοναδικό πολιτιστικό τοπίο, όπου το παρόν συγχέεται με το παρελθόν.
Στο χώρο του παλαιού Δημοτικού Σχολείου της Εθιάς έχει διαμορφωθεί μια ενδιαφέρουσα συλλογή λαογραφικού χαρακτήρα από τις δωρεές των κατοίκων του χωριού.
Κοντά στις κατάφυτες Πηγές της άνω Ζάκρου μπορούμε να επισκεφτούμε το μουσείο Νερού και Υδροκίνησης, το οποίο στεγάζεται σε τρεις αναστηλωμένους νερόμυλους από το 2007. Είναι χαρακτηριστικό ότι ολόκληρη η περιοχή ως τις αρχές του 20ου αιώνα εξαρτιόταν από τη Ζάκρο, καθώς εδώ υπήρχαν 11 νερόμυλοι.
Στην κεντρική πλατεία του Χρωμοναστηρίου βρίσκεται η παλιά φάμπρικα, ελαιόμυλος του Πρινάρη, πλήρως ανακαινισμένη, με όλο τον παλιό της εξοπλισμό, που μπορεί να δουλέψει και σήμερα, λειτουργεί ως Κέντρο Εκπαίδευσης και Ενημέρωσης για τον Πολιτισμό της ελιάς, του λαδιού και των Μύλων.
