Ο επισκέπτης της Κρήτης σήμερα μπορεί να έρθει σε επαφή με τα ήθη και τα έθιμα της Κρήτης, μέσω ενός μεγάλου αριθμού μουσείων και συλλογών, που έχουν σκοπό την ανάδειξη της λαογραφικής και εθνολογικής παράδοσης στο νησί. Σπουδαίες συλλογές σχετικές με τις παραδοσιακές αγροτικές ασχολίες στην ύπαιθρο, την κτηνοτροφία, τα έθιμα του γάμου, της βάφτισης, της γέννησης, της λαϊκής αρχιτεκτονικής, της ενδυμασίας και τον εξοπλισμό παραδοσιακών Κρητικών σπιτιών ταξιδεύουν τον επισκέπτη σε αλλοτινές εποχές.
Εξαιρετικές συλλογές συναντάμε στα λαογραφικά μουσεία του Λυχνοστάτη στη Χερσόνησο, των Χανίων, στο Εθνολογικό μουσείο των Βώρων, του Αρόλιθου στην Τύλισο, του Ρεθύμνου, του Αγίου Νικολάου, της Σητείας, του Θερίσου, του Γαβαλοχωρίου, του Πισκοπιανού, του Σωματά, του Ινίου, των Ασιτών, του Χανδρά,, του Παλαίκαστρου, του Βραχασίου, της Γαύδου , των Πεύκων, του Χαμεζίου, του Μοχού, του Σπηλίου και άλλα. Εξίσου σημαντικές είναι οι εκθέσεις χώρων που έχουν σχέση με την ελιά, όπως το Μουσείο Ελιάς Βουβών.
Εξειδικευμένες συλλογές σχετικά με την εθνολογική μελέτη της Κρήτης συναντάμε στο Μουσείο Ακριτών της Ευρώπης στην Παλαιόχωρα, ενώ συλλογές για τη ναυτική και την αλιευτική παράδοση υπάρχουν στο Ναυτικό Μουσείο Κρήτης και στο Μουσείο Αλιείας στο Κολυμβάρι. Άλλα αξιόλογα εξειδικευμένα μουσεία είναι το Μουσείο Σχολικής Ζωής στο Νεροκούρο, το Μουσείο Μουσικών Οργάνων στο Χουδέτσι και το Μουσείο Κέρινων Ομοιωμάτων στα Ζωνιανά.
Ιστορικό και Λαογραφικό Μουσείο Κριτσωτοπούλας στη Κριτσά 
Το Ιστορικό και Λαογραφικό Μουσείο της Κριτσωτοπούλας βρίσκεται στο χωριό Κριτσά, της επαρχίας Μιραμπέλλου, και στεγάζεται στο αυθεντικό σπίτι της Ροδάνθης (Κριτσωτοπούλας), αναβιώνοντας τη συγκλονιστική της ιστορία.
Το Λαογραφικό και Ιστορικό Μουσείο Νεάπολης στεγάζεται από το 2016 στο κτίριο του πρώτου Γυμνασίου της Νεάπολης και φορέας διαχείρισής του είναι η Πολιτιστική Λαογραφική Εταιρεία Απάνω Μεραμπέλλου. Η έκθεσή του αποτελείται από κειμήλια της πολιτισμικής παράδοσης της επαρχίας Μεραμβέλου που αφορούν την καθημερινή ζωή μετά τον 19ο αιώνα.
Ψυχή του κέντρου είναι ο εμπνευστής του κος Μανόλης Ροδινός, ο οποίος έχει με κόπο συλλέξει δεκάδες συλλογές από γραμματόσημα, φιγούρες θεάτρου σκιών, μηχανές προβολής κινηματογράφου, φωτογραφικές μηχανές, γραφομηχανές, βιβλία, παιχνίδια, έργα τέχνης, ιστορίες παλιών κατοίκων της περιοχής, κλπ.
Το Λαογραφικό Μουσείο Σπηλίου στεγάζεται από το 2011 σε ένα διώροφο παραδοσιακό σπίτι του χωριού και ιδρύθηκε από το Σύλλογο Γυναικών του Σπηλίου. Στο ισόγειο ο επισκέπτης έχει τη δυνατότητα να δει πως ήταν ένα παραδοσιακό Κρητικό σπίτι, ενώ στον όροφο υπάρχει αίθουσα εκδηλώσεων.
Στα εκθέματα περιλαμβάνονται παραδοσιακά γεωργικά εργαλεία, παραδοσιακός οικιακός εξοπλισμός, όπλα και στρατιωτικός εξοπλισμός στρατιωτών που έδρασαν στην περιοχή κατά τη διάρκεια του Β’ Παγκοσμίου Πολέμου.
Το μουσείο βρίσκεται στο Μετόχι (Σγουδιανά) κοντά στον Κόρφο της Γαύδου. Ιδρυτής και ιδιοκτήτης του είναι ο ιερέας Εμμανουήλ Μπικογιαννάκης ο οποίος με μεράκι έχει μαζέψει και εκθέτει όλα εκείνα τα είδη λαϊκής Γαυγιώτικης τέχνης, τα οποία αφορούσαν την κάθε είδους απασχόληση: του γεωργού.
Το Μουσείο Παραδοσιακής Ζωής και Λαϊκού Πολιτισμού Κρήτης Λυχνοστάτης κτίστηκε από τον ιατρό και συλλέκτη Γιώργο Μαρκάκη την περίοδο 1986-1992. Στην κατασκευή του χρησιμοποιήθηκαν μόνο πρωτογενή υλικά (πέτρα-ξύλο-πηλός) και αποφεύχθηκε η χρήση μηχανικών μέσων.
Το Αγροτικό Μουσείο Μενέλαου Παρλαμά & Συλλογή Υφαντών Θεανώς Μεταξά-Κανακάκη, στεγάζεται σε πετρόκτιστη φάμπρικα του 19ου αιώνα και οίκημα και ιδρύθηκε από την Εταιρία Κρητικών Ιστορικών Μελετών το 1988.
