Γεωργαλίδικο Άλογο
Το Άλογο της Μεσαράς ή αλλιώς Γεωργαλίδικο, Γιοργαλίδικο ή Κρητικό Άλογο αποτελεί μια αυτόχθονη ράτσα κατοικίδιου αλόγου της Κρήτης, που δεν υπάρχει αλλού στον κόσμο. Η φυλή αυτή υπάρχει στο νησί από την Προμινωική εποχή, καθώς έχει βρεθεί σκελετός αλόγου της ίδιας ράτσας σε ανασκαφές, και θεωρείται μια από τις αρχαιότερες στην Ευρώπη. Οι Κρητικοί το ονομάζουν άλογο της Μεσαράς, λόγω της αρχικής εκτροφής του στην ομώνυμη πεδιάδα της Μεσαράς.
Στις αρχές του 1990 υπήρχαν στην Κρήτη μόλις 80 ζώα (από 6000 το 1928), αλλά σήμερα το μέλλον θεωρείται αίσιο, καθώς πολλοί διατηρούν άλογα σε όλη την Κρήτη και ο πληθυσμός έχει ήδη ξεπεράσει τα 1000 άτομα. Τα γεωργαλίδικα άλογα αντέχουν περισσότερο από τα κοινά άλογα και είναι ιδανικά για τις συνθήκες της Κρήτης. Παρόλο που έχουν επιζήσει στους αιώνες λόγω της αντοχής τους στην σκληρή εργασία στα βραχώδη και δύσβατα μέρη της Κρήτης, τα άλογα σήμερα χρησιμοποιούνται κυρίως για τη συμμετοχή σε αγώνες ιππασίες που πραγματοποιούνται κάθε χρόνο. Ένας από τους πιο γνωστούς αγώνες είναι αυτός που διοργανώνεται την άνοιξη και το φθινόπωρο στο Οροπέδιο του Στρούμπουλα.
Πιθανότατα το άλογο της Μεσαράς έφτασε στην Κρήτη από την Αίγυπτο, ενώ κάποιοι πιστεύουν ότι είναι απόγονος των αλόγων Ταρπάν της Ρωσίας. Το άλογο αυτό χρησιμοποιήθηκε από τους Μινωίτες (οι οποίοι μάλιστα το ζωγράφιζαν σε παραστάσεις, νομίσματα και γλυπτά) και πολύ αργότερα διασταυρώθηκε με τα άλογα των Αράβων κατακτητών του νησιού για να βελτιωθεί. Κατά τη διάρκεια του Β’ Παγκοσμίου Πολέμου πολλά άλογα μεταφέρθηκαν στην Αλβανία και όσα επέζησαν μεταφέρθηκαν στην Πελοπόννησο, απόγονοι των οποίων υπάρχουν και σήμερα.
Το άλογο της Μεσαράς είναι μικρόσωμο και μυώδες με ύψος 1.40μ, λεπτά πόδια, μικρό κεφάλι, στενό στήθος και συνήθως σκούρο καφέ ή γκριζωπό χρώμα. Είναι πολύ δυνατό και χρησιμοποιείται για ιππασία, αλλά και για δύσκολες αγροτικές εργασίες. Είναι πολύ έξυπνο, ζωηρό, ευερέθιστο και δένεται με τον ιδιοκτήτη του. Ενηλικιώνεται στο 2ο έτος της ζωής του, η εγκυμοσύνη του διαρκεί 11 μήνες και γεννά ένα πουλάρι.
Το χαρακτηριστικότερο γνώρισμα του Κρητικού Αλόγου όμως είναι ο ιδιαίτερος τρόπος γρήγορου βαδίσματος, που οι Τούρκοι ονόμαζαν rah van, γνωστό ως αραβάνι, γιοργάλισμα ή πλαγιοτροχασμός. Πιο συγκεκριμένα το άλογο μπορεί να βηματίζει σε δύο χρόνους, κατά τους οποίους σηκώνονται εναλλάξ τα δύο δεξιά και τα δύο αριστερά πόδια, όπως οι καμήλες. Μάλιστα αυτό το χάρισμα δεν είναι επίκτητο, αλλά κληρονομικό. Όταν το άλογο πλαγιοτροχιάζει, ο αναβάτης του δεν ανεβοκατεβαίνει όπως με τον καλπασμό των άλλων αλόγων. Οι παλιοί έλεγαν ότι όταν ένα καλό άλογο πλαγιοτροχιάζει σωστά, τότε ο αναβάτης μπορεί να κρατάει ένα ποτήρι νερό χωρίς να πέφτει σταγόνα. Αυτός ο βηματισμός εξασφαλίζει μεγάλη αντοχή στο ζώο, ικανότητα διαδρομής μεγάλων αποστάσεων σε κάθε λογής δρόμους και αναπαυτική ίππευση στον αναβάτη χωρίς κραδασμούς στα ανώμαλα εδάφη της Κρήτης, που μπορεί να φτάσει σε μεγάλες ταχύτητες. Στους αγώνες που αναφέραμε παραπάνω, τα άλογα διαγωνίζονται και στην επίδειξη του πλαγιοτροχασμού..
