Φαντάσματα

Βορειοδυτικά από το χωριό Δαμάνια στο δρόμο που πηγαίνει στο Αρκάδι Μονοφατσίου βρίσκεται το ύψωμα της Κεφάλας. Η Κεφάλα αποτελεί ένα αρκετά ψηλό γήλοφο από την κορφή του οποίου έχουμε μοναδική θέα στα Δαμάνια και στην πανέμορφη λίμνη τους, στον εύφορο κάμπο του χωριού αλλά και σε άλλα χωριά του Μονοφατσίου.

Στη δυτική πλευρά του όρους Ρομανάτη βρίσκεται η θέση του παλιού οικισμού της Ρουκάκας (Χρυσοπηγής) Σητείας. Χτισμένος σε ψηλή θέση με απίστευτη θέα στον εύφορο κάμπο όπου συναντάμε το σημερινό χωριό που έχτισαν οι κάτοικοι όταν εγκατέλειψαν το παλιό αλλά και στη Θρυπτή και στα Όρη Σητείας ο παλιός οικισμός μπορούσε οπτικά να ελέγχει τα δύο ορεινά περάσματα από την Νότια πλευρά της επαρχίας Σητείας στη βόρεια.

Το μικρό Βλέρωμα με τον προστάτη του τον Άη Γιάννη που ακόμα στέκει στην άκρη του σε αντίθεση με τα σπίτια του. Περπατώντας ανάμεσα στα σοκάκια του και στα χαλάσματα κάθε φορά ερχότανε στο μυαλό μου όλο και πιο έντονα η κουβέντα του φίλου μου Γιώργη Σταματάκη για όλα αυτά τα άγνωστα διαμάντια που κρύβουν οι Μέσες του Ηρακλείου: Αρχιτεκτονική του Φόβου.

Το χωριό έρημο Κάτω Βρύσες ήτανε σαν να με περίμενε από καιρό. Έτσι και στις Κάτω Βρύσσες την πιο καλά κρυμμένη γειτονιά της περιοχής. Πολλά σπίτια πρέπει να είχε κάποτε. Πολλές ψυχές, πολλές φωνές, πολλές αγωνίες αυτός ο τόπος που σήμερα αναπαύεται όπως και τόσοι άλλοι στην ορεινή Κρήτη στην αιώνια λησμονιά.

Ερείπια που μαρτυρούν ζωή μέσα σε τούτη την ερημιά που τηνε δέρνουνε όλοι οι αέρηδες. Καμάρες και αγκωνάρια μαζί με καμαρωτά τζάκια με τις πελεκημένες σιδερόπετρες τους να δείχνουν το μεγαλείο που πέρασε. Αλώνια με έρημους σήμερα γυραλωνίτες που πια δεν μετράνε τους κύκλους του θεριστή. Όσες πέτρες και αν έκλεψαν οι περαστικοί τυχοδιώκτες από εδώ πάλι απόμειναν μερικές να δηλώνουν το δικό τους παρόν

Το ορεινό Σέλινο είναι μία από τις πιο πράσινες, πιο όμορφες και ταυτόχρονα πιο άγνωστες περιοχές όλης της Κρήτης. Μία από αυτές τις περιοχές που σχεδόν κανείς δεν ξέρει και δεν επισκέπτεται ποτέ αλλά και ούτε φαντάζεται ότι υπάρχουν είναι το Καλογέρου. Το Καλογέρου είναι ένα έρημο χωριό όπου κανείς πια δε ζει.

Λίγο πριν φτάσουμε στο χωριό Βορίζια και κοντά στη Μονή Βροντησίου, συναντάμε έναν ιδιότυπο εγκαταλελειμμένο οικισμό με δέκα πέτρινα πανομοιότυπα σπίτια, χωρίς σκεπές. Ο οικισμός αυτός συνδέεται με την ιστορία του Ψηλορείτη και την ισοπέδωση του χωριού Βορίζια από τους Γερμανούς.