Πόλεις

Η Υρτακίνα ήταν κτισμένη στον απόκρημνο λόφο Καστρί δίπλα στο χωριό Τεμένια και ήκμασε τα Ελληνιστικά Χρόνια. Σήμερα η βλάστηση έχει καλύψει τα περισσότερα τμήματα της αρχαίας πόλης.

Η οικία του Γιάννη Χρονάκη είναι ένα πανέμορφο Οθωμανικό αριστοκρατικό σπίτι στο κέντρο του Ηρακλείου, που ανήκε στον μπέη Ρασίχ Ασπράκη. Αναστηλώθηκε το 1991 και φιλοξενεί διάφορα αντικείμενα τέχνης. Εκτός από τα εκθέματα, ο επισκέπτης μπορεί να δει το χαμάμ, την εσωτερική κρήνη, τις τοιχογραφίες, τις ξυλοκατασκευές και τις πλούσιες διακοσμήσεις των ταβανιών που κοσμούσαν το εξαιρετικό αυτό δείγμα Οθωμανικού αρχοντικού σπιτιού.

Το Μουσείο Παραδοσιακής Ζωής και Λαϊκού Πολιτισμού Κρήτης Λυχνοστάτης κτίστηκε από τον ιατρό και συλλέκτη Γιώργο Μαρκάκη την περίοδο 1986-1992. Στην κατασκευή του χρησιμοποιήθηκαν μόνο πρωτογενή υλικά (πέτρα-ξύλο-πηλός) και αποφεύχθηκε η χρήση μηχανικών μέσων.

Το φαράγγι της Παναγιάς (γνωστό κι ως Καλάμι Ι) είναι παράλληλο με το Ξεροφάραγγο ή Καλάμι ΙΙ και παίρνει το όνομά του από την πρώην μονή της Παναγίας της Κεραλιμενιώτισσας που βρίσκεται στην έξοδό του.

Το Τέμενος Μασταμπά, με την ιδιάζουσα αρχιτεκτονική των 9 τρούλων, τα συνεχόμενα κελιά, το «Ηγουμενείο» και τον περιβάλλοντα χώρο του αποτελεί αυτό καθ’ αυτό μνημείο της πόλης του Ρεθύμνου. Έχει παραχωρηθεί στο Μ.Γ.Φ.Ι. με απόφαση του Υπουργείου Πολιτισμού. Μετά την ολοκλήρωση της αναστήλωσης και την εκτέλεση της σχετικής μουσειολογικής μελέτης, λειτουργεί ως Παλαιοντολογικό Μουσείο Ρεθύμνου – Γουλανδρή Φ.Ι.

Αντίθετα με το συνηθισμένο κτίσιμο των μύλων στις βουνοπλαγιές, στην Ελούντα υπάρχουν τρεις ανεμόμυλοι δίπλα στη θάλασσα, στο σημείο που υπάρχει το κανάλι της Ελούντας. Όλοι τους ανήκουν στον τύπο του Ξετροχάρη, ο οποίος είναι εντελώς κυκλικός και γυρίζει ανάλογα με την κατεύθυνση του ανέμου.

Η Ελληνική Καμάρα είναι μονότοξη γέφυρα που κτίστηκε στους Ελληνιστικούς χρόνους, αλλά έχει υποστεί μεταγενέστερες προσθήκες (Ενετικές και Οθωμανικές). Το όνομα προέρχεται από το Ελληνι(στι)κή Καμάρα ή από τον Έλληνα Μάρκο που λέγεται ότι τοποθέτησε το κλειδί (κεντρική πέτρα). Το άνοιγμα του τόξου της είναι 11,1μ. το ύψος 8,4μ. και το πλάτος της 3μ.

Η Τάρρα ήταν αρχαία αυτόνομη πόλη της Κρήτης και επίνειο της Ελύρου. Εδώ υπήρχε ιερό του Ταρραίου Απόλλωνα και θαυμαστό θεραπευτικό κέντρο. Ο μύθος λέει ότι ο ίδιος ο θεός Απόλλων ήρθε στη Σαμαριά για να εξαγνισθεί από τον μεγάλο ιερέα και θεραπευτή Καρμάνορα για το φόνο του Πύθωνα στους Δελφούς.