Σπήλαιο Μελιδονίου
Η Σπηλιά του Μελιδονίου βρίσκεται περίπου 1800μ βορειοδυτικά του χωριού Μελιδόνι Μυλοπόταμου, σε υψόμετρο 220μ, στη δυτική μεριά του Κουλούκωνα. Ο Γεροντόσπηλιος, όπως λέγεται κι αλλιώς, παρουσιάζει μεγάλο ενδιαφέρον εξαιτίας των αρχαιολογικών του ευρημάτων, του πλούσιου σπηλαιοδιάκοσμου, αλλά και της τραγικής ιστορίας του με τη σφαγή των Κρητών από τους Οθωμανούς το 1823.
Το σπήλαιο έχει μεγάλη ιστορική σημασία, καθώς έχει συνδεθεί με μια από τις μεγαλύτερες τραγωδίες της Κρητικής Ιστορίας. Τον Οκτώβριο του 1823, 340 γυναικόπαιδα και 30 άντρες από το Μελιδόνι οχυρώθηκαν στο σπήλαιο για να αποφύγουν τον Οθωμανικό στρατό που εγκαταστάθηκε στο χωριό τους, για να περάσει το χειμώνα. Όταν ο Χουσεΐν Μπέης πληροφορήθηκε για την κρυψώνα τους, κύκλωσε το σπήλαιο και ζήτησε από τους κρητικούς να παραδοθούν, οι οποίοι αρνήθηκαν. Έως το Γενάρη του 1824, οι Οθωμανοί έκαναν πολλές αποτυχημένες εφόδους για να καταλάβουν το σπήλαιο. Έτσι, αποφάσισαν να φράξουν με κλαδιά και άλλες εύφλεκτες ύλες την είσοδο του και στη συνέχεια έβαλαν φωτιά. Όλα τα γυναικόπαιδα και οι πολεμιστές βρήκαν τραγικό θάνατο από ασφυξία που προκάλεσε ο καπνός. Στη κεντρική αίθουσα του σπηλαίου έχει τοποθετηθεί οστεοφυλάκιο, με τα κόκαλα των ηρώων, που θυμίζει το δράμα του σπηλαίου του Μελιδονίου.
Είναι επισκέψιμο σπήλαιο, στο οποίο ο επισκέπτης μπορεί να θαυμάσει ουσιαστικά μόνο την πρώτη, αλλά αρκετά εντυπωσιακή, αίθουσα, αφού οι υπόλοιπες και βαθύτερες είναι κλειστές λόγω αρχαιολογικών ανασκαφών. Παρόλα αυτά ακόμα και το μικρό αυτό τμήμα του είναι αρκετό για να εντυπωσιάσει τον επισκέπτη. Η αψιδωτή είσοδος του σπηλαίου οδηγεί στην πρώτη αίθουσα του φαντασμαγορικού σπηλαίου που ονομάζεται «Αίθουσα Ηρώων», όπου υπάρχει και το οστεοφυλάκιο. Η αίθουσα είναι μια από τις μεγαλύτερες σε σπήλαια της Κρήτης, ενώ οι σταλακτίτες και οι σταλαγμίτες είναι πραγματικά τεραστίων διαστάσεων. Δυστυχώς όμως οι βανδαλισμοί του μακρινού παρελθόντος κατέστρεψαν ένα σημαντικό μέρος από αυτούς.
Παρακάτω υπάρχει το «Σταυροδρόμι», από όπου ξεκινούν δύο διάδρομοι. Ο διάδρομος στα δεξιά φτάνει στην τεράστια αίθουσα «Πάσλεϋ», όπου οι σταλαγμίτες και οι σταλακτίτες δημιουργούν θαυμάσιο σύμπλεγμα και προσφέρουν ένα ονειρικό θέαμα. Προς το εσωτερικό, απλώνονται ογκώδεις βράχοι οι οποίοι οδηγούν στην αίθουσα «Των Βράχων», όπου ένας στενός διάδρομος οδηγεί στο «Θάλαμο της Καταβόθρας». Παρακάτω, βρίσκεται το «Υπερώον», όπου τελειώνει και ο διάδρομος. Ο διάδρομος στα αριστερά οδηγεί σε ένα και μοναδικό θάλαμο, τον «Θάλαμο των Παραπετασμάτων», όπου ο μεγαλοπρεπής στολισμός από κουρτίνες, σταλαγμιτικό και σταλακτιτικό υλικό είναι μαγευτικός.
