Το μονοπάτι του Γιούχτα
Ο Γιούχτας, το βουνό των Αρχανών Ηρακλείου, από την αρχαιότητα αποτελούσε τόπο ιερό για ολόκληρη την Κρήτη. Το ανθρωπόμορφο σχήμα που έχει η κορφή του κοιτάζοντας την από την πόλη του Ηρακλείου σύμφωνα με τη μυθολογία αποτελούσε το κεφάλι του Δία του Κρηταγενή που όχι μόνο γεννήθηκε, αλλά και πέθανε στην Κρήτη. Το ιερό αυτό βουνό φιλοξένησε στα σπλάχνα του τρία διαφορετικά λατρευτικά σπήλαια και στην επιφάνεια του αρκετούς αρχαιολογικούς χώρους αλλά και ένα πολύ σημαντικό Ιερό Κορυφής. Με την έλευση του Χριστιανισμού υπήρξε ξανά ο χώρος που φιλοξένησε μοναστήρια αλλά και εκκλησίες.
Το ανέβασμα και η διάσχιση όλου του βουνού που είναι τρίκορφο είναι αρκετά εύκολη υπόθεση επειδή υπάρχει ένα πολύ όμορφα σηματοδοτημένο και ευκρινές μονοπάτι που διασχίζει το βουνό από τη μία πλευρά στην άλλη. Η έλλειψη άλλων κοντινών βουνών τριγύρω χαρίζει στο Γιούχτα μοναδική και ανεμπόδιστη θέα προς όλες τις κατευθύνσεις παρά το σχετικά μικρό ύψος του αφού η ψηλότερη κορφή του φτάνει τα 811 μέτρα υψόμετρο.
Το μονοπάτι που διασχίζει το βουνό ξεκινάει ακριβώς δίπλα στον πολύ γνωστό αρχαιολογικό χώρο Ανεμόσπηλια και ανηφορίζει προς τα νότια έχοντας άπλετη θέα προς όλη την βόρεια πλευρά με την πόλη του Ηρακλείου και το Κρητικό Πέλαγος αλλά και δυτικά στις εύφορες κοιλάδες του δυτικού Ηρακλείου και στην οροσειρά του Ψηλορείτη. Σε αρκετά σημεία του μονοπατιού έχουν τοποθετηθεί ενημερωτικές πινακίδες δίπλα σε πολλούς τυπικούς θάμνους και φυτά της Κρήτης με πληροφορίες δίνοντας στον επισκέπτη την ευκαιρία να τα δει από κοντά και να τα αναγνωρίσει στη φύση. Και είναι γεγονός ότι ο Γιούχτας αποτελεί πραγματικά ένα βοτανικό παράδεισο ενώ απαγορεύεται και η βόσκηση των ζώων που έχουν προκαλέσει ανεπανόρθωτη ζημιά σε άλλα βουνά της Κρήτης.
Το μονοπάτι λίγο πριν την πρώτη κορφή περνά μέσα από ένα αρχαιολογικό χώρο με τις βάσεις των κτιρίων που έχουν ανασκαφεί να ξεχωρίζουν σε ένα μικρό πλάτωμα σαν μικρό οροπέδιο που το βουνό δημιουργεί. Έπειτα περνάει ακριβώς δίπλα από το Μινωικό Ιερό Κορυφής του Γιούχτα που βρίσκεται στην πρώτη κορφή του βουνού. Από εκεί πλακόστρωτο μονοπάτι μας οδηγεί στην δεύτερη κορφή του Γιούχτα που βρίσκεται το ιστορικό εκκλησάκι του Αφέντη Χριστού με το ιδιόρυθμο σχήμα κατασκευής του μοναδικό σε ολόκληρη την Κρήτη. Ο Αφέντης Χριστός υπήρξε σε παλιότερες εποχές μοναστήρι και σήμερα αποτελεί το μεγαλύτερο πανηγύρι όλης της περιοχής και χιλιάδες πιστοί συρρέουν κάθε χρόνο την ημέρα της γιορτής του στις 6 Αυγούστου. Στον Αφέντη Χριστό φτάνει και δρόμος που ξεκινά από τις Αρχάνες.
Μετά την κορυφή και τον Αφέντη Χριστό το μονοπάτι κατηφορίζει με κατεύθυνση ανατολική και έχουμε θέα προς τις ανατολικές πεδιάδες του Ηρακλείου αλλά και στην οροσειρά της Δίκτης. Σε αρκετά σημεία του στην κατάβαση περνά μέσα από πεύκα και κυπαρίσσια που προσφέρουν τη σκιά τους. Ο τερματισμός του μονοπατιού είναι στις Πάνω Αρχάνες στη δυτική άκρη του οικισμού. Η διάσχιση με τα πόδια όλης της διαδρομής του μονοπατιού απαιτεί περίπου 4 ώρες.
Κείμενο - Φωτογραφίες Χριστόφορος Χειλαδάκης
