Παραλία Μάρτσαλο
Το Μάρτσαλο είναι μια απομονωμένη παραλία που βρίσκεται στα δυτικά Αστερούσια Όρη, σε μια από τις πιο δύσβατες περιοχές του νομού Ηρακλείου. Απέχει μόλις λίγα χιλιόμετρα από τη μύτη της Μεσαράς, το Ακρωτήριο Λίθινο και 80 χλμ νοτιοδυτικά του Ηρακλείου. Για να έρθετε ως εδώ θα πρέπει να ακολουθήσετε τον χωματόδρομο που ξεκινάει από τη Μονή Οδηγήτριας και οδηγεί προς Κεφάλι, Βαθύ και Μάρτσαλο (ακολουθήστε τον χωματόδρομο που οδηγεί δεξιά μετά τη μονή, ευθεία πάει για Αγιοφάραγγο). Μετά από μερικά χιλιόμετρα ακολουθείτε την πινακίδα προς Μάρτσαλο που σας οδηγεί στην αρχή του Μαρτσαλιώτικου φαραγγιού, έπειτα από μια αρκετά κακοτράχαλη διαδρομή. Αφήνετε το αυτοκίνητο σας στην είσοδο του φαραγγιού και να κατηφορίζετε ως την παραλία με τα πόδια για περίπου 2 χλμ.
Το φαράγγι αυτό, όπως και τα υπόλοιπα της περιοχής (π.χ. Αγιοφάραγγο), αποτελούσαν και εξακολουθούν να αποτελούν ερημητήρια της Μονής Οδηγητρίας. Γι’ αυτό το λόγο έχουν χαρακτηριστεί ως ιστορικοί τόποι με έντονη θρησκευτική σημασία. Μέσα στο φαράγγι θα διακρίνετε ερείπια από τα κελιά που διέμεναν οι ασκητές, όπως το κελί που ασκήτευσαν οι Άγιοι Ευμένιος και Παρθένιος, οι οποίοι αργότερα επανίδρυσαν τη Μονή Κουδουμά. Στην αρχή της διαδρομής θα συναντήσετε το σπηλαιώδη ναό της Παναγιάς της Μαρτσαλιανής. Όταν η Εκκλησία εορτάζει στις 15 Αυγούστου, πλήθος πιστών από τη Μεσαρά έρχονται στο Μάρτσαλο.
Αν συνεχίσετε την κατάβαση του φαραγγιού, ανάμεσα στα κατακόρυφα και απότομα βράχια με τις πολλές σπηλιές, πολύ σύντομα θα βρεθείτε να περπατάτε ανάμεσα σε αυτοφυείς Κρητικούς Φοίνικες. Στο Μάρτσαλο υπάρχει μια από τις μεγαλύτερες αποικίες φοινικόδεντρων στην Κρήτη. Επίσης, στο μέσον του φαραγγιού, στο Περιβόλι, υπάρχει μια πετρόκτιστη δεξαμενή στην οποία συγκεντρώνονταν το νερό μιας μικρής πηγής, και τριγύρω της οι ασκητές καλλιεργούσαν τη γη.
Μετά από λίγο ακόμη περπάτημα παράλληλα με τις συστάδες των φοινικόδεντρων, θα βρεθείτε στην όμορφη παραλία που σχηματίζεται στην έξοδο του φαραγγιού του Μάρτσαλου. Η παραλία έχει μεγάλα βότσαλα και είναι εντελώς απομονωμένη. Το νερό είναι σχεδόν πάντα πολύ ήρεμο, γεγονός που δικαιολογεί και την ονομασία του (Μάρτσαλο σημαίνει Καλό Λιμάνι στα λατινικά). Στο μέσο της παραλίας υπάρχει μια αποβάθρα για τις βάρκες που έρχονται από τους Καλούς Λιμένες ή τα Μάταλα και πιο πίσω μερικά μεγάλα αλμυρίκια.
Η ταπεινή αυτή παραλία χρησιμοποιήθηκε ως λιμάνι από τα Μινωϊκά χρόνια, καθώς βρέθηκαν ίχνη από λιμενικό οικισμό του 1800-1600 π.Χ. Αργότερα, ο Απόστολος Παύλος ίσως σταμάτησε στο Μάρτσαλο για να διδάξει τον Χριστιανισμό, κατά τη διάρκεια του ταξιδιού του προς τη Ρώμη.
Καραβάκι από Καλούς Λιμένες: southcreteride.com, 6987171945
Ακρωτήρι Λίθινο
Το Ακρωτήριο Λίθινο βρίσκεται στη «γωνιά» της Μεσαράς και αποτελεί το νοτιότερο έδαφος της Κρήτης. Το ψηλότερο σημείο του Ακρωτηρίου είναι το ανεμοδαρμένο Όρος Κεφάλι, από το οποίο ξεκινούν κάθετοι βράχοι 391μ που μπαίνουν στην θάλασσα και συνεχίζουν την κάθετη τους πορεία για πολλά μέτρα μέσα στο νερό. Η θέα από το Κεφάλι είναι ιλιγγιώδης και προκαλεί δέος σε οποιονδήποτε το επισκεφτεί. Πάνω στο Κεφάλι υπάρχουν τα ερείπια από τα πολυβολεία που είχαν κτίσει οι Γερμανοί στην Κατοχή, για να ελέγχουν όλα τα νότια παράλια και το μικρό πέτρινο εκκλησάκι του Τιμίου Σταυρού.
Αν ρωτήσετε έναν ντόπιο αν υπάρχει παραλία ανάμεσα στο Μάρτσαλο και στο Βαθύ, θα σας πει πιθανότατα όχι. Ωστόσο υπάρχουν παραλίες, και μάλιστα τρεις. Ακριβώς από κάτω από το Κεφάλι, υπάρχει ένα μικρότερο ακρωτήρι, ο Πλατύς Πόρος ή Τραχήλι, στην δυτική μεριά του οποίου, σχηματίζονται δύο μικροί κόλποι με καταγάλανα βαθειά νερά και βότσαλο. Οι κόλποι αυτοί είναι προσβάσιμοι μόνο με σκάφος από τα κοντινότερα λιμάνια και είναι οι νοτιότερες παραλίες της Κρήτης! Η θάλασσα στην περιοχή είναι αρκετά άγρια και οι δυτικοί άνεμοι προκαλούν συχνά τρικυμία. Έτσι, καλό θα ήταν να σιγουρευτείτε ότι επικρατούν ήπιοι άνεμοι στην περιοχή, πριν επιχειρήσετε να την επισκεφτείτε. Τέλος, οι ακτές της τριγύρω περιοχής είναι γεμάτες σπηλιές, με πανέμορφους γεωλογικούς σχηματισμούς. Μόλις μερικά μέτρα δυτικά από την παραλία του Μάρτσαλου και 600μ ανατολικά του Πόρου βρίσκεται η μικρή παραλία Κουνενός, η οποία είναι προσβάσιμη από μονοπάτι κοντά στο Μάρτσαλο. Η παραλία έχει βότσαλο και βαθειά νερά, ενώ εντύπωση προκαλούν τα απολιθωμένα όστρακα στους διπλανούς βράχους.
