⭐ Ταξιδιωτικός Οδηγός Κρήτης⛵⭐ - Μονή Παναγίας Κουδουμά

Μονή Παναγίας Κουδουμά

(26 ψήφοι)

Η Μονή Κουδουμά βρίσκεται στην έξοδο του φαραγγιού «Καταρράκτης» στα Αστερούσια Όρη, 80χλμ νότια του Ηρακλείου και μόλις 40μ από την πανέμορφη παραλία του Κουδουμά. Είναι από τις πλέον απομονωμένες μονές της Κρήτης, καθώς η πρόσβαση από το Ηράκλειο απαιτεί 2,5 ώρες. Γίνεται από χωματόδρομο 24χλμ που ξεκινάει από το χωριό Στέρνες (πρόσβαση από το Χάρακα), σε υψόμετρο 1000μ στη σκιά της κορυφής Κόφινας (1231μ). Κατά την κατάβαση σας με το αυτοκίνητο η θέα στη θάλασσα είναι εκπληκτική (έως και τρομακτική) και οι γκρεμοί προκαλούν ίλιγγο. Στη πορεία θα δείτε το πευκοδάσος του Κουδουμά, αλλά και πολλές κατσίκες πάνω στους γυμνούς κοφτερούς βράχους να κρέμονται από τα φρύδια του βουνού.

Μέσα σε αυτό το αμιγώς Κρητικό τοπίο λοιπόν, είναι κτισμένο το παλιό ανδρικό μοναστήρι του Κουδουμά. Ο κεντρικός ναός, σήμερα σταυροειδής και κτισμένος ως μονόκλιτος αρχικά σε σπηλιά, είναι αφιερωμένος στην Κοίμηση της Θεοτόκου (εορτ. 15 Αυγούστου). Στο αρχικό κλίτος σώζεται σπάραγμα τοιχογραφίας του 14ου αιώνα, πιστοποιώντας την βαθιά ιστορική παράδοση του μοναστηριού. Η περιοχή είναι γεμάτη σπηλιές σε πολλές από τις οποίες αποσύρονται και προσεύχονται οι μοναχοί, ενώ πολλές έχουν διαμορφωθεί σε ξωκλήσια. Από τη μονή ξεκινάει ένα ενδιαφέρον μονοπάτι που καταλήγει στο σπήλαιο του Αγίου Αντωνίου και άλλο ένα που καταλήγει στο Αββακόσπηλιο. Επίσης, κάποιοι περπατούν το πανέμορφο μονοπάτι που ξεκινάει από τις Στέρνες (3 ώρες) και διέρχεται μέσα από το πανέμορφο πευκοδάσος, ενώ την άνοιξη διεξάγεται και αγώνας δρόμου ανωμάλου εδάφους 22.5χλμ (Στέρνες - Κουδουμάς).

Το όνομα Κουδουμάς πιθανόν προέρχεται από τον αρχικό ιδρυτή της μονής, αν και υπάρχει και η θεωρία που αναφέρει ότι οφείλεται στο φυτό κουδουμαλιά. Μάλιστα, σε έγγραφο του 1280 υπάρχει το επώνυμο Cudhumano. Η μονή με τη σημερινή της μορφή αναστηλώθηκε το 1870 από τους μοναχούς Παρθένιο και Ευμένιο Χαριτάκη στα ερείπια της παλαιάς μονής. Η μονή είχε ως τότε εγκαταλειφθεί, όπως κι όλες οι παραθαλάσσιες μονές της Κρήτης, λόγω των συχνών πειρατικών επιδρομών στα παράλια της Κρήτης.

Η μονή εορτάζει πανηγυρικά στις 15 Αυγούστου, όταν και πολλοί πιστοί έρχονται εδώ από όλη τη Μεσαρά. Έρχονται στις 14 Αυγούστου και διανυκτερεύουν είτε στους ξενώνες, είτε στην παραλία. Επίσης, η μονή εορτάζει στις 10 Ιουλίου προς τιμήν των μοναχών Ευμένιου και Παρθένιου, που επανίδρυσαν το μοναστήρι και έχουν ανακηρυχτεί όσιοι.

Στη Μονή Κουδουμά υπάρχει η εικόνα της Παναγίας του Κύκκου ή Παναγίας της Δεξιοκρατούσας, που βρέθηκε στο κονάκι του Αλή Πασά στα Ιωάννινα και την δώρισε στη μονή η Ελένη Σκανδαλάκη το 1957. Επίσης, σε παρεκκλήσι, φυλάσσεται η εικόνα της Υπαπαντής, που έχει συνδεθεί με θαύμα του 1940 (βλ. παρακάτω χρονολόγιο).

Οι μοναχοί, ίσως οι πιο φιλόξενοι στην Κρήτη, μπορούν να σας προσφέρουν κατάλυμα για το βράδυ. Μάλιστα πολλοί ντόπιοι μένουν εδώ όλο το καλοκαίρι, στα δωματιάκια της μονής, όπου υπάρχουν οι βασικές ανέσεις (κουζίνα, νερό, μπάνιο, κλπ), ενώ προσφέρεται και φαγητό το μεσημέρι και το βράδι. Στο συγκρότημα υπάρχει ακόμη το αρχονταρίκι, η τραπεζαρία, βιβλιοθήκη, μικρό μουσείο, τα κελιά των μοναχών, κλπ.

Χρονολόγιο

1280: Σε έγγραφο αναφέρεται το όνομα Cudhumano, που πιθανόν είναι και το επίθετο του ιδρυτή της μονής.
14ος αιώνας: Έγγραφο αναφέρει την ύπαρξη της Μονής και τη λειτουργία σχολείου.
15ος αιώνας: Οι συχνές πειρατικές επιδρομές στα παράλια της Κρήτης αναγκάζουν τους μοναχούς να αποσυρθούν στην ενδοχώρα. Η μονή ερειπώνει για 4 αιώνες.
1870: Οι μοναχοί Ευμένιος και Παρθένιος Χαριτάκης αναστηλώνουν την κατεστραμμένη μονή Κουδουμά.
1940: Οι Γερμανοί επιχειρούν να μετατρέψουν το μοναστήρι σε φυλάκιο. Λόγω θαύματος (ένας Γερμανός πυροβολεί την εικόνα της Υπαπαντής και η σφαίρα εξοστρακίζεται) οι Γερμανοί εγκαταλείπουν το μοναστήρι. Η μονή, εκτός του ναού, έχει υποστεί ζημιές.
1957: Η Ελένη Σκανδαλάκη δωρίζει την εικόνα της Παναγίας του Κύκκου ή Παναγίας της Δεξιοκρατούσας στη μονή Κουδουμά.