Παρελθόν

Η πολύ ήρεμη περιοχή του Μακρύγιαλου με τις πεδιάδες και την απάνεμη παραλία δε θα μπορούσε να αγνοηθεί από τους Μινωίτες, που άφησαν σημαντικά ίχνη κατοίκησης. Το κυριότερο εύρημα είναι μια αγροτική έπαυλη, μια μικρογραφία ανακτόρου, στην τοποθεσία Πλακάκια, που εντοπίστηκε το 1971 από τον Κώστα Δαβάρα.

Το γεφύρι που έχει το χωριό Κάτω Αστρακοί ονομάζεται Αστρακιανή Καμάρα και βρίσκεται λίγα μέτρα πιο κάτω από τα ερείπια του χωριού στις όχθες του Καρτερού ποταμού. Η Αστρακιανή Καμάρα είναι ένα υπέροχο και καλοδιατηρημένο μονότοξο, πέτρινο γεφύρι που χτίστηκε τον 16ο αιώνα και είναι από τα ομορφότερα της Κρήτης. Το γεφύρι αυτό κτίστηκε για να περνάνε απέναντι οι κάτοικοι του χωριού και οι διαβάτες τους χειμερινούς μήνες που το ποτάμι φουσκώνει.

Το 1868 κτίστηκε ο μικρός Τούρκικος Κούλες στο Λουτρό, που βρίσκεται σήμερα ο Ναός της Αγίας Αικατερίνης, στα υψώματα προς τη μεριά της Ανώπολης. Αυτός χρησιμοποιήθηκε κι ως σχολείο.

Ένα από τα λιγότερο φωτογραφημένα και γνωστά πέτρινα γεφύρια της Κρήτης είναι η Καμάρα του Μπούτακα. Βρίσκεται ανάμεσα στα χωριά Βρύσες, Εμπρόσνερος και Βαφές Αποκορώνου Χανίων. Είναι το νεώτερο από τα δύο πέτρινα γεφύρια που έχει η περιοχή μαζί με την περίφημη Ελληνική Καμάρα που έχει ηλικία περίπου 2000 χρόνια.

Στον Ροδωπό Κισάμου υπάρχει η έπαυλη Senekjana (Σενεγκιάνα), στο υπέρθυρο της οποίας υπήρχε η χρονολογία 1575 με λατινικούς αριθμούς. Ασφαλώς η βίλα με τις εντιπωσιακές καμάρες ανήκε σε Ενετό άρχοντα της περιοχής. Η έπαυλη σώζεται σε ημιερειπιώδη κατάσταση στο κέντρο του Ροδωπού.

Στο δρόμο μεταξύ Σητείας - Πισκοκεφάλου ανασκάφηκε διώροφη μινωική έπαυλη και μπορεί κανείς και σήμερα να δει τα σωζόμενα ερείπια δωματίων, τις σκάλες, τους προστατευτικούς ογκολίθους από το ποτάμι ή τη θάλασσα κ.α.

Ο μαρτυρικός Κακόπετρος Κισσάμου είναι ένα από τα πιο όμορφα και πράσινα χωριά όλου του νομού Χανίων. Όπως όλα τα χωριά της περιοχής αποτελείται από πολλές ξεχωριστές γειτονιές και δεν έχει πυκνή δόμηση. Οι γειτονιές αυτές είναι τα Τσιχλιανά, το Σελί, τα Μιχελιανά. Τα Μπερεθιανά, το Μετόχι, το Σχολείο, τα Παπαδιανά, τα Χατζιανά, τα Γανιανά, τα Κοτσυφιανά και ο Ποντικού Πλάτανος.

Το φρούριο Malvicino ή Malvesin βρίσκεται πάνω σε λόφο πολύ κοντά στο χωριό Κεραμούτσι, σε θέση που και σήμερα φέρει την ονομασία Καστέλι Μαλεβίζι. Καταλαμβάνει μια εξαιρετική θέση στην ενδοχώρα του νομού, η οποία προσφέρει εξαιρετική θέα στο σύνολο σχεδόν της Επαρχίας Μαλεβιζίου.