Αίγαγρος

Ο περήφανος Κρητικός αίγαγρος (επιστ. Capra aegagrus creticus) αποτελεί το μεγαλύτερο άγριο χερσαίο ζώο που συναντά κάποιος σήμερα στην Κρήτη. Το Αγρίμι όπως το λένε οι Κρητικοί συναντάται σήμερα μόνο στα δύσβατα φαράγγια και δάση που σχηματίζουν τα Λευκά Όρη στη νότια πλευρά τους και κυρίως μέσα στα όρια του εθνικού δρυμού της Σαμαριάς. Συνήθως οι Κρητικοί λέγοντας αγρίμι εννοούν το αρσενικό ζώο ενώ το θηλυκό ονομάζεται σανάδα. Το κρητικό αγρίμι τους προηγούμενους αιώνες ζούσε σε όλους τους ορεινούς όγκους της Κρήτης, αλλά το εντατικό κυνήγι το περιόρισε με αποτέλεσμα να μην συναντάται σήμερα πουθενά αλλού εκτός από τα Λευκά Όρη. Άτομα του είδους έχουν εισαχθεί και σε διάφορες νησίδες όπως η Σαπιέντζα στη Μεσσηνία, η Ντία στο Ηράκλειο, τα Θοδωρού στα Χανιά και οι Άγιοι Πάντες στον Άγιο Νικόλαο, όπου το δασαρχείο μετέφερε κάποια ζώα για την προστασία τους. Το αγρίμι από πολύ κόσμο αποκαλείται λανθασμένα Κρι Κρι, μια ονομασία που δυστυχώς αναπαράγουν ακόμα και σήμερα πολλές ιστοσελίδες και διάφορα μέσα. Για την ιστορία και μόνο Κρι Κρι ονομάστηκε ένα συγκεκριμένο αγρίμι που δόθηκε από τους Κρητικούς σα δώρο στον πρόεδρο της Αμερικής Τρούμαν και όχι κάθε αγρίμι που βλέπουμε σήμερα.

Ο κρητικός αίγαγρος αποτελεί ενδημικό θηλαστικό της Κρήτης το οποίο ουσιαστικά είναι υποείδος Αιγάγρου αφού διάφορα είδη αιγάγρων συναντάμε και στα υπόλοιπα βουνά της Ελλάδας και της Ευρώπης και σχεδόν όλα τους, μαζί και ο κρητικός αίγαγρος, απειλούνται με εξαφάνιση λόγω του παράνομου κυνηγιού τους. Το μήκος του ζώου μπορεί να φτάσει το 1.5 μέτρο και το ύψος του τα 80 εκατοστά. Το θηλυκό είναι πάντα μικρότερο από το αρσενικό. Στο κεφάλι ο αίγαγρος φέρει ένα ζευγάρι κέρατα που στο αρσενικό είναι πολύ πιο μεγάλα και εντυπωσιακά. Η σανάδα γεννάει κάθε Μάϊο ένα ως δύο μικρά έπειτα από κυοφορία 170 ημερών. Το αγρίμι τρέφεται με βλαστούς, οφθαλμούς και φύλλα θάμνων και χαμηλών δέντρων, καθώς και με αγρωστώδη και πλατύφυλλες πόες. Προτιμάει βραχώδεις περιοχές με μεγάλη κλίση, αφού μπορεί να πηδήξει πάνω από 8 μέτρα. Το καλοκαίρι ανεβαίνει σε μεγαλύτερα υψόμετρα, ενώ το χειμώνα κατεβαίνει χαμηλότερα. Ο αίγαγρος της Κρήτης σχηματίζει ομόφυλες αγέλες μέχρι και 20 άτομα, εκτός από την περίοδο της αναπαραγωγής, μέσα στις οποίες υπάρχει σαφής ιεραρχία, με τα γηραιότερα και σωματικά μεγαλύτερα άτομα να είναι τα κυρίαρχα. Την περίοδο της αναπαραγωγής σχηματίζονται χαρέμια, ενώ τα μικρά του έτους ακολουθούν τα θηλυκά. 

Ο Κρητικός Αίγαγρος αποτελούσε πάντα για τους Κρητικούς σύμβολο ελευθερίας και δύναμης και φαίνεται ότι λατρευόταν κατά την αρχαιότητα. Ο λόγος είναι ότι αποτελεί ένα ζώο που είναι αρκετά ανθεκτικό στις κακουχίες και στο κρύο και μπορεί να κινηθεί με μεγάλη ευκολία σε πολύ απόκρημνες πλαγιές και βράχια. Το πιο συγκλονιστικό όμως που χαρακτηρίζει τον αίγαγρο είναι η βουτιά θανάτου στο κενό που πραγματοποιεί όταν αντιληφτεί ότι κάποιος κυνηγός έχει φτάσει στο απόκρημνο σημείο που κρύβεται και είναι έτοιμος να το πυροβολήσει. Τότε έχοντας συνειδητοποιήσει ότι ο κυνηγός πρόκειται να το σκοτώσει κάνει μια ορμητική βουτιά αυτοθυσίας στο κενό στο σημείο που βρίσκεται ο κυνηγός παρασέρνοντας τον στο κενό και σκοτώνοντάς τον και αυτόν.

Πηγή Χριστόφορος Χειλαδάκης