Φύση

Το σπήλαιο είναι δυσπρόσιτο. Για να μπει κανείς μέσα χρειάζεται σχοινί, γιατί στο στόμιο υπάρχει απότομο κατέβασμα 2 μέτρα. Πρόκειται για ένα κλιμακωτό βάραθρο, με συνολικό μήκος γαλαριών 430 μέτρα. Μέσα υπάρχει λίμνη και απαιτεί εξοπλισμό για να τη διαβείς. Πρόκειται για το δεύτερο σε μήκος σπήλαιο της επαρχίας Μαλεβιζίου. Στη Σπηλιάρα κρύβονταν οι κάτοικοι του Αστυρακίου στον Β' Παγκόσμιο Πόλεμο, όταν βομβάρδιζαν οι Γερμανοί.

Ο «Σπήλιος του Φραγκαντώνη» βρίσκεται 700μ. νότιο-νοτιοδυτικά των Μαλίων, στους πρόποδες του βουνού Βολακιάς, σε υψόμετρο 20μ., κάτω, κυριολεκτικά, από τη νέα Εθνική οδό. Η σπηλιά έχει δύο εισόδους. Μια χαμηλή και μια από την οροφή της. Η χαμηλή έχει βόρειο προσανατολισμό, με πλάτος περίπου ένα μέτρο αλλά η πρόσβαση από εκεί είναι λίγο δύσκολη λόγω των πετρωμάτων που έχουν συγκεντρωθεί από τα νερά της βροχής.

Το πευκόφυτο φαράγγι της Κερατίδας ξεκινάει πάνω από το Κουστογέρακο και μετά από δύσκολη και απότομη κατάβαση περίπου 2 ωρών, συναντάει το παραλιακό μονοπάτι του Ε4 που οδηγεί στη Σούγια. Αρχικά η πορεία γίνεται από τα πλάγια, ενώ στη συνέχεια από την κοίτη.

Το σπήλαιο Μούγκρι (ή πιο σωστά του Μούγκρη) βρίσκεται στην καρδιά του Κουλούκωνα, βορειοδυτικά από τη μονή Βωσάκου. Αναπτύσσεται μέσα στα κατώτερα μέλη της ομάδας των «Πλακωδών ασβεστολίθων» της περιοχής κατά μήκος ενός από πολλά ρήγματα που επηρέασαν την περιοχή.

Κοντά στον Άγιο Γεώργιο Σητείας (ή Τουρτούλοι) βρίσκονται τα δύο σπήλαια Μικρό και Μεγάλο Κατωφύγι (μέγιστο μήκος εσωτερικών διαδρομών 100m). Το Μεγάλο Κατωφύγι βρίσκεται ΒΔ του Αγίου Γεωργίου στη θέση Ρούσσου Χαράκι-Τσουλούφια. Έχει διανοιχθεί σε Ιουρασικό ασβεστόλιθο σε υψόμετρο 450μ.

Κάθε άνοιξη πολλά μέρη σε όλη την Κρήτη γεμίζουν από τα μωβ-μπλε άνθη που έχουν τα άγρια λούπινα (Lupinus varius) τα οποία είναι από τα πιο όμορφα και χαρακτηριστικά φυτά όλου του Μεσογειακού χώρου. Τα λούπινα ή λουμπούνια όπως τα λένε στην Κρήτη είναι ετήσια φυτά, τριχωτά με φύλλα σε σχήμα παλάμης χεριού που αποτελείται από 9-11 φύλλα συνήθως.

Το Σπήλαιο Γαϊδουρότρυπα βρίσκεται δυτικά της Κριτσάς, κοντά στο δρόμο που οδηγεί στο οροπέδιο Καθαρό και κοντα στο σημείο που συγκροτήθηκε το Τμήμα Ανατολικής Κρήτης του Δημοκρατικού Στρατού Ελλάδος το 1947 υπό τον Ιωάννη Ποδιά.

Το δίκταμο (Origanum dictamnus) είναι ένα ενδημικό βότανο της Κρήτης, το πιο διάσημο, το οποίο χρησιμοποιείται κυρίως ως τσάι κι ως θεραπευτικό ρόφημα. Το όνομα του προέρχεται από το όρος Δίκτη (Λασιθιώτικα Όρη), αν και συναντάται και στα υπόλοιπα βουνά της Κρήτης.