Μαλεβιζίου

Ο βυζαντινος ναός του Αγίου Σάββα βρίσκεται σε μια υποβαθμισμένη τοποθεσία του Ηρακλείου, δίπλα στις βιομηχανίες των τσιμέντων και των καυσίμων των Ελληνοπεραμάτων. Πολύ κοντά στην εθνική οδό και στο ησυχαστήριο της Παντάνασσας κι όχι μακριά από τη θάλασσα.

Η μονή της Αγίας Πελαγίας, μετόχι της μονής Σαββατιανών, βρίσκεται στην κοίτη χειμάρρου που καταλήγει στην ομώνυμη παραλία της Αχλάδας. Η μονή που χρονολογείται από τον 13ο αιώνα ήταν από τις σημαντικότερες της Ενετικής Κρήτης και αναφέρεται από τους σπουδαιότερους περιηγητές της εποχής. Σήμερα δεν λειτουργεί.

Στην εθνική οδό στο Γάζι του Ηρακλείου συναντάμε τον ναό της Αγίας Μαρίνας που γιορτάζει στις 17 του Ιουλίου. Παρά το ότι ο κόσμος λέει το εκκλησάκι Αγία Μαρίνα και συρρέει κατά χιλιάδες στο πανηγύρι που γίνεται καθιστώντας ένα από τα πιο δημοφιλή προσκυνήματα στο νομό Ηρακλείου, ο ναός είναι δίκλιτος. Και όχι απλά είναι δίκλιτος αλλά το αρχικό του κλίτος ήτανε το βόρειο που τιμάται στον Άγιο Σπυρίδωνα.

Ο άκρως εντυπωσιακός ναός του Αγίου Φανουρίου στην Κιθαρίδα που χρησιμοποιείται σήμερα ως κοιμητηριακός υπήρξε το καθολικό της ανδρικής μονής της Παναγίας της Ελεούσας. Η μονή ήταν μετόχι της Μονής Αγίας Ειρήνης.

Η ενετική Μονή Παναγίας Ιερουσαλήμ βρίσκεται στο Λουτράκι Μαλεβιζίου αλλά σήμερα δε λειτουργεί. Το μοναστήρι υπήρξε κέντρο επαναστατικής δράσης και καταφύγιο μερικών από τους γνωστότερους οπλαρχηγούς της Κρήτης.

Η μονή Παναγίας Κεράς Καβαλλαρέας ή Καβαλλαράς λειτούργησε ως μετόχι της Μονής Διονυσίου του Άθω τον 15ο αιώνα και ήταν αφιερωμένη στην Παναγία. Ο ναός του ερειπωμένου μοναστηριού διατηρείται σε καλή κατάσταση, αλλά έχει υποστεί αλλοιώσεις.

Η μονή Χρυσοπηγής είναι κτισμένη σε μια κατάφυτη ρεματιά με πλατάνια κοντά στην Πυργού αλλά σήμερα δε λειτουργεί. Το όνομα της το οφείλει στην πηγή που βρίσκεται στον προαύλιο χώρο της μονής.

Το χωριό Άγιος Μύρων παίρνει το όνομα του από το ναό του Αγίου Μύρωνα, μέσα στον οποίο υπάρχει ο τάφος και τα λείψανα του Αγίου Μύρωνα του Κρητικού, που λένε ότι ευωδιάζουν μύρο. Κάτω από το ναό υπάρχει η σκήτη που έζησε ο Άγιος Μύρωνας, η οποία έχει διαμορφωθεί σε παρεκκλήσι.