Στον Άγιο Ιωάννη Μυλοπόταμου, 40χλμ νοτιοανατολικά του Ρεθύμνου, βρίσκεται ένα ενετικό οίκημα, «Αρχοντικό», κάποιου Ενετού άρχοντα, που είχε εξισλαμηθεί τα πρώτα χρόνια της Τουρκοκρατίας. Το οίκημα αυτό πρέπει να χρησιμοποιήθηκε ως πύργος, όσο κι αν δεν κατασκευάστηκε για αυτό το σκοπό. Το ότι ανήκε σε εξισλαμισμένο Ενετό προκύπτει από μια τούρκικη επιγραφή που υπάρχει στο ανώθυρο της καμαρωτής εξώπορτας, που λέει (μετάφρ.): «Μην αποφύγεις αυτή την πόρτα. Γίνε μουσαφίρης μου για να ζήσεις και να πολυχρονίσεις. Κάτοχος και ιδιοκτήτης Μουσταφά Αγάς του 42 γενιτσαρικού τάγματος. 29 Αυγούστου 1792». Είναι χαρακτηριστική η ημερομηνία 29 Αυγούστου, του Αγίου Ιωάννη. Η επιγραφή αυτή είναι πανομοιότυπη άλλων ενετικών επιγραφών, όπως εκείνης της έπαυλης De Mezzo Σητείας, μαρτυρώντας την ενετική καταγωγή του ιδιοκτήτη.
Ο τελευταίος Τούρκος ένοικος του Αρχοντικού – πύργου ήταν ο Μπέης του Μυλοπόταμου, όπως έμεινε και γνωστός ο πύργος, ο οποίος κατά τη νύχτα της Αναστάσεως του 1884, προσήλθε στην Εκκλησία με όλη του την οικογένεια και δήλωσε «ενώπιον Θεού και ανθρώπων» ότι είναι χριστιανός και ονομάζεται Ιωάννης, η δε γυναίκα του Αθηνά. Όμως υπάρχει και μια άλλη εκδοχή, ότι τον ΙΖ αιώνα ήλθε στην Κρήτη από την Κωνσταντινούπολη ο Χουσεΐν Μπέης, ανώτερος αξιωματικός των γενιτσάρων, ελληνικής καταγωγής και κρυπτοχριστιανός. Ο Χουσεΐν αγόρασε ως σκλάβα μια κοπέλα, που τελικά την παντρεύτηκε. Απόγονος του ήταν ο Μπέης του Μυλοπόταμου, που ονομαζόταν Μουσταφά Χατζή Χασάν Ογλού. Σήμερα το αρχοντικό υπάρχει ακόμη και κατοικείται από τους απόγονους του Μπέη.
What is near me?