Μνημεία

Η ελιά του Αζοριά βρίσκεται 1km νότια του χωριού Καβούσι και πολύ κοντά στον ομώνυμο αρχαιολογικό χώρο. Η ελιά αυτή αποτελεί ένα φυσικό μνημείο και είναι η αρχαιότερη ελιά στον κόσμο! Μάλιστα είναι μπολιασμένη σε άγριο υποκείμενο, αποτελώντας το αρχαιότερο δείγμα μπολιάσματος στον κόσμο.

Στην πλατεία του χωριού Κράσι Μαλίων βρίσκονται τρεις αιωνόβιοι πλάτανοι. Οι πλάτανοι αυτοί αποτελούν τα στολίδια του χωριού. Σημαντικότερος είναι ο πλάτανος που βρίσκεται στο κέντρο της πλατείας, ο γερο-Πλάτανος όπως τον λένε, που θεωρείται ο παλαιότερος και μεγαλοπρεπέστερος από τους πλάτανους της Κρήτης.

Η μονή της Παναγίας της Παλιανής είναι ένα από τα αρχαιότερα μοναστήρια της Κρήτης, κτισμένη κοντά στο Βενεράτο Ηρακλείου. Σήμα κατατεθέν της Παλιανής είναι η Ιερή Μυρτιά, ένα αιωνόβιο δέντρο το οποίο μάλιστα εορτάζει 24 Σεπτεμβρίου (Παναγίας της Μυρτιδιώτισσας).

Στη Κρήτη υπάρχει μια εξαιρετικά σπάνια και ενδημική ποικιλία πλατάνων (Platanus orientalis var. Cretica), με περίπου 50 δέντρα να έχουν αναφερθεί σε όλο το νησί. Το χαρακτηριστικό της ποικιλίας αυτής είναι ότι είναι αειθαλής, δηλαδή δεν ρίχνει τα φύλλα της το χειμώνα, σε αντίθεση με τους κοινούς φυλλοβόλους πλάτανους.

Σε ολόκληρη την Κρήτη υπάρχουν πολλά δέντρα που λόγω του εντυπωσιακού τους σχήματος ή λόγω της ηλικίας τους έχουν χαρακτηριστεί μνημειακά και προστατεύονται από την πολιτεία. Ένα από αυτά είναι και ο πλάτανος στη γειτονιά Μιχελιανά στο χωριό Βλάτος Κισσάμου. Το γραφικό χωριό Βλάτος απλώνεται σε πολλές γειτονιές πνιγμένες κυριολεκτικά στο πράσινο στο ανώτερο τμήμα της κοιλάδας του ποταμού Τυφλού πριν αυτός εισέλθει στο άγριο Τοπολιανό φαράγγι.

Ο πλάτανος αυτός βρίσκεται μέσα στο Ρωμαϊκό νεκροταφείο της αρχαίας Λάππας και κάτω από την Εκκλησία των Πέντε Παρθένων, ενώ κάτω από τα κλαδιά του έχει κτιστεί πηγή με πέντε βρύσες. Λόγω του μεγέθους του έχει χαρακτηριστεί διατηρητέο μνημείο της φύσης.

Η Ζώμινθος ήταν μια μικρή πόλη των Μινωιτών στον Ψηλορείτη, με ιερή πηγή, που βρισκόταν κοντά στο Ιδαίον Άντρο. Εκτός όμως από τη θρησκευτική σημασία που είχε η πόλη για τους αρχαίους Μινωίτες, σήμερα στον αρχαιολογικό χώρο της Ζωμίνθου υπάρχει κι ένα δεύτερο αξιοθέατο. Αυτό είναι ένα ιδιαίτερο δέντρο το οποίο έχει χαρακτηριστεί ως διατηρητέο μνημείο της φύσης από το Υπουργείο Πολιτισμού.