Παραλία Φόδελε
Η κεντρική παραλία του Φόδελε βρίσκεται στην έξοδο του Παντομάντρη ή Φοδελιανού ποταμού, 26 χλμ βορειοδυτικά του Ηρακλείου και μόλις 3 χλμ βόρεια του χωριού Φόδελε της επαρχίας Μυλοποτάμου, στο οποίο πιστεύεται ότι βρίσκεται το σπίτι που γεννήθηκε ο ζωγράφος Δομήνικος Θεοτοκόπουλος (El Greco). Η εθνική οδός Ηρακλείου - Χανίων διέρχεται δίπλα από την παραλία. Είναι μια μεγάλη αμμουδιά, εκτεθειμένη στους βοριάδες, που προστατεύεται ανατολικά από το Ακρωτήριο του Σταυρού και δυτικά από το λόφο του Κάστελου, όπου υπάρχουν τα ερείπια ενός Τουρκικού πύργου, έναν από τους πολλούς πύργους της περιοχής του Φόδελε.
Το κεντρικό της τμήμα στα δυτικά, είναι καλά οργανωμένο με ομπρέλες, ξαπλώστρες, ντουζιέρες, θαλάσσια αθλήματα, κάποιες καφετέριες και ταβέρνες. Στο δυτικό άκρο της παραλίας, μπροστά από το μεγάλο ξενοδοχείο της περιοχής, υπάρχει μόλος που προστατεύει από τους συχνούς βορειοδυτικούς ανέμους της βόρειας ακτής. Αν θέλετε να απομονωθείτε μπορείτε να πάτε στο ανατολικό κομμάτι της παραλίας, στην έξοδο του ρέματος Λαγονίκα, το οποίο είναι ανοργάνωτο, αλλά και περισσότερο ευάλωτο στους βοριάδες.
Μπορείτε να συνδυάσετε το μπάνιο σας με μια επίσκεψη στο πανέμορφο χωριό του Φόδελε, το οποίο βρίσκεται μέσα σε μια καταπράσινη κοιλάδα ανάμεσα στο όρος Βασιλικό στα ανατολικά και τη χαμηλή κορυφή Μαύρο Κεφάλι των Ταλαίων Ορέων στα δυτικά. Η κοιλάδα διαρρέεται από τον ποταμό Παντομάντρη, τον οποίο τροφοδοτούν δεκάδες ρέματα, πολλά από τα οποία το χειμώνα δημιουργούν ψηλούς καταρράκτες. Το Φόδελε πιστεύεται πώς είναι κτισμένο στην θέση της αρχαίας πόλης Παντομάτριον, και παίρνει το σύγχρονο όνομα του, Φόδελε, από κάποιον Ενετό κάτοικο. Η κοιλάδα είναι κατάφυτη με εσπεριδοειδή, τα οποία είναι διάσημα σε όλη την Κρήτη. Μέσα στο χωριό και κατά μήκος του ποταμού με τα γιγάντια πλατάνια, υπάρχουν αρκετές ταβέρνες με παραδοσιακό φαγητό. Αξίζει να περπατήσετε μέσα στα σοκάκια του χωριού και να επισκεφτείτε τις εκκλησίες του Αγίου Γεωργίου και της Κοιμήσεως της Θεοτόκου. Λίγο πιο έξω από το χωριό υπάρχουν τα ξωκλήσια του Ευαγγελισμού, των Αγίων Πάντων, του Αγίου Γεωργίου, του Αγίου Ιωάννου και των Εισοδίων της Θεοτόκου.
Το γνωστότερο όμως στοιχείο για την περιοχή είναι ότι το Φόδελε θεωρείται η γεννέτειρα του σπουδαιότερου εκπροσώπου της Κρητικής Σχολής Αγιογραφίας, του Δομήνικου Θεοτοκόπουλου ή El Greco (1541-1614). Ο El Greco έζησε στην Κρήτη για 26 χρόνια και έφυγε μετά για τη Ιταλία, όπου μαθήτεψε δίπλα στον Τιτσιάνι. Αργότερα μεταφέρθηκε στο Τολέδο της Ισπανίας, όπου και μεγαλούργησε μέχρι να αποβιώσει. Τα έργα του Θεοτοκόπουλου έχουν Βυζαντινές και Αρχαιοελληνικές επιρροές και συνδυάζονται με αριστουργηματικό τρόπο με την αναγεννησιακή τέχνη. Το σπίτι στο οποίο θεωρείται ότι μεγάλωσε βρίσκεται 1 χλμ νοτιοδυτικά του χωριού, στη θέση Αρχοντικό, έχει διατηρηθεί και λειτουργεί ως μουσείο El Greco, με αντίγραφα των έργων του. Πλησίον του σπιτιού αξίζει να επισκεφτείτε την πολύ παλιά Εκκλησία της Παναγίας του Φόδελε (Εισόδια της Θεοτόκου), η οποία θεωρείται ότι ενέπνευσε τον μεγάλο ζωγράφο. Στο Ιστορικό Μουσείο Κρήτης στο Ηράκλειο φιλοξενούνται μοναδικά αυθεντικά έργα του Ελ Γκρέκο που προτείνουμε να επισκεφθείτε.
