Παρελθόν

Σε απόσταση αναπνοής από το ολοζώντανο χωριό Βαλής στη Μεσαρά Ηρακλείου βρίσκεται ο Ξερόκαμπος, ένα ερειπωμένο και ακατοίκητο πλέον χωριό παρατημένο στην αργή μα σίγουρη φθορά του χρόνου. Οι τελευταίοι κάτοικοι έφυγαν από τον Ξερόκαμπο λίγο μετά τον δεύτερο παγκόσμιο πόλεμο, περίοδος κατά την οποία ερημώθηκαν πολλά χωριά στην Κρήτη.

Ψηλά και λίγο νότια από το χωριό Χόνδρος Βιάννου βρίσκεται η κορφή του Πύργου. Παρότι δεν έχει μεγάλο ύψος διαθέτει μια μοναδική θέα στον Κόλπο του Κερατόκαμπου και τα χωριά της δυτικής Βιάννου.

Λίγο μετά το χωριό Μουσούτα Ηρακλείου βρίσκεται το έρημο σήμερα χωριό Χαντρού ή Χανδρού. Πρόκειται για ακόμα ένα άγνωστο και πανέμορφο χωριό της Κρητικής ενδοχώρας που κάποτε έσφυζε από ζωή αλλά σήμερα τα σπίτια του στέκουν μισογκρεμισμένα ενώ έχει απομείνει μονάχα ένας κάτοικος.

Ψυχή του κέντρου είναι ο εμπνευστής του κος Μανόλης Ροδινός, ο οποίος έχει με κόπο συλλέξει δεκάδες συλλογές από γραμματόσημα, φιγούρες θεάτρου σκιών, μηχανές προβολής κινηματογράφου, φωτογραφικές μηχανές, γραφομηχανές, βιβλία, παιχνίδια, έργα τέχνης, ιστορίες παλιών κατοίκων της περιοχής, κλπ.

Οι Δύο Πρίνοι είναι ένα από τα όμορφα ερειπωμένα χωριά της Κρήτης όπου νομίζεις ότι ο χρόνος έχει σταματήσει σε μία άλλη εποχή τόσο αλλιώτικη από τη σημερινή. Το όνομα του χωριού προέρχεται από το δέντρο Πρίνος που είναι γεμάτη η γύρω περιοχή. Βρίσκεται στην περιφέρεια του χωριού Λίμνες στο δήμο Αγίου Νικολάου Λασιθίου και για να πάμε ως εκεί ακολουθούμε από τις Λίμνες το δρόμο που πηγαίνει στον Καλό Λάκκο.

Αυτό που χαρακτηρίζει το χωριό Κισσός στην επαρχία του Αγίου Βασιλείου Ρεθύμνου, όπως και όλα τα χωριά που βρίσκονται στη ρίζα του Όρους Κέντρος είναι οι πολλές πηγές νερού. Και πραγματικά μέσα στο χωριό αλλά και στην ευρύτερη περιφέρειά του υπάρχουν πολλά σημεία που πηγάζει νερό δίνοντας ζωή στην περιοχή. Στην κεντρική πλατεία του χωριού που σήμερα υποφέρει από την εγκατάλειψη και την αστυφιλία συναντάμε την όμορφη πλατεία του Γεροπλάτανου. Ο Γεροπλάτανος στην ουσία είναι δυο αιωνόβια πλατάνια το ένα κοντά στο άλλο που ειδικά το ένα είναι από τα μεγαλύτερα που υπάρχουν σε ολόκληρη την Κρήτη κι έχει πραγματικά επιβλητικό κορμό.

Η επαρχία Σφακίων είναι διάσπαρτη από μικρούς και μεγάλους κουλέδες, δηλαδή οθωμανικούς πύργους, τους οποίους έκτισαν οι Οθωμανοί για να επιβλέπουν την επαναστατική αυτή περιοχή. Ένας από τους πλέον άγνωστους βρίσκεται ερειπωμένος στα βουνά δυτικά του φαραγγιού της Σαμαριάς και μπορείτε να τον προσεγγίσετε με μονοπάτι από τον κουλέ της Αγίας Ρουμέλης.

Ο Κούλες του Σπανιάκου ήλεγχε τις χαράδρες, τα περάσματα και τις κορυφές που υψώνονταν τριγύρω, ενώ στα νότια απλώνεται ο Λιβυκό. Υπήρξε σημαντικός παράγοντας για την κατάπνιξη της επανάστασης του 1866-1869.