Παρελθόν

Το λαογραφικό μουσείο του Χανδρά στεγάζεται σε ένα παραδοσιακό κτίριο του χωριού. Η συλλογή αποτελείται από καθημερινά αντικείμενα του Κρητικού παρελθόντος, που δωρήθηκαν από τους κατοίκους.

Βυζαντινός πύργος υπήρχε δίπλα στο κτηριακό συγκρότημα της Μονής Αγίου Γεωργίου στις Μένιες του Ακρωτηρίου Σπάθας. Κτίσθηκε από τους Μοναχούς της Μονής για να ελέγχουν τη θάλασσα και τους πειρατές.

Βορειοδυτικά από το χωριό Δαμάνια στο δρόμο που πηγαίνει στο Αρκάδι Μονοφατσίου βρίσκεται το ύψωμα της Κεφάλας. Η Κεφάλα αποτελεί ένα αρκετά ψηλό γήλοφο από την κορφή του οποίου έχουμε μοναδική θέα στα Δαμάνια και στην πανέμορφη λίμνη τους, στον εύφορο κάμπο του χωριού αλλά και σε άλλα χωριά του Μονοφατσίου.

Στο Αποδούλου Αμαρίου σώζεται σε πολύ καλή κατάσταση ένα οίκημα που οι ντόπιοι αποκαλούν Φράγκικο Κονάκι ή Κονάκι της λαίδης Χέυ. Την έπαυλη αυτή έκτισε ο Άγγλος λόρδος Τζων Χαίην, μετά το 1829.

Στα εκθέματα περιλαμβάνονται παραδοσιακά γεωργικά εργαλεία, παραδοσιακός οικιακός εξοπλισμός, όπλα και στρατιωτικός εξοπλισμός στρατιωτών που έδρασαν στην περιοχή κατά τη διάρκεια του Β’ Παγκοσμίου Πολέμου.

Ένα από τα πολλά μυλοτόπια του Μιραμπέλου βρίσκεται στην περιοχή του Βρουχά και αποτελείται από εννέα μύλους. Όλοι τους ανήκουν στον τύπο του Αξετροχάρη, ο οποίος έχει σχήμα μακρόστενο με στογγύλη στη μία του άκρη όπου βρίσκεται ο μύλος. Ο Αξετροχάρης γυρίζει μονάχα με ένα συγκεκριμένο άνεμο.

Η πέτρινη γέφυρα και ο νερόμυλος στη θέση Κακή Ράχη κοντά στα Αϊτάνια της επαρχίας Πεδιάδος, αποτελούν προστατευόμενα μνημεία του Ελληνικού Κράτους. Τα μνημεία είναι άρρηκτα συνδεδεμένα με τις μνήμες των κατοίκων και σημείο αναφοράς της περιοχής.

Το λαογραφικό μουσείο του Χαμεζίου στεγάζεται σε ένα παραδοσιακό καμαρόσπιτο του χωριού. Η συλλογή αποτελείται από καθημερινά αντικείμενα του Κρητικού παρελθόντος, που δωρήθηκαν από τους κατοίκους.