Σπήλαιο Τραπέζα Τυλίσου
Το Σπήλαιο Τραπέζα στο ύψωμα Πύργος της περιφέρειας της Τύλισσου στην επαρχία Μαλεβιζίου είχε χρησιμοποιηθεί ως λατρευτικός χώρος, κάτι που πιστοποιείται από τα αναρίθμητα όστρακα που υπάρχουν στο δάπεδό του, αλλά και στο πλάτωμα που βρίσκεται μπροστά από την είσοδο, τα οποία χρονολογούνται από τη μεσομινωική εποχή μέχρι την υστερομινωική. Τα σπουδαιότερα ευρήματα του σπηλαίου είναι δύο ειδώλια ανδρών σε λατρευτική στάση. Προφανώς η λατρευτική ιδιότητα του σπηλαίου συνδέεται και με το κοντινό Μινωικό Ιερό Κορυφής του Πύργου.
Το άνοιγμα της σπηλιάς έχει ύψος 1,85 μ. και πλάτος 1,20 μ. Η αίθουσα είναι μεγάλη (15,50μ x 30μ με μέγιστο ύψος τα 7μ), με εντυπωσιακούς σταλακτίτες και σταλαγμίτες. Ο επισκέπτης του σπηλαίου αντικρίζει αμέσως μεγάλη δίδυμη επιβλητική στήλη από σταλαγμίτες που αφήνουν ανάμεσά τους λίγο ελεύθερο χώρο, απ’ όπου μετά βίας χωράει να περάσει ένας άνθρωπος, καθώς και αλλά επιβλητικά σταλαγμιτικά συγκροτήματα.
Για να το βρούμε οδηγούμε με κατεύθυνση προς Γωνιές και στα 700 μέτρα μετά την Τύλισο συναντάμε τη διασταύρωση για Μονή. Ακριβώς απέναντι υπάρχει ένας χωματόδρομος, ο οποίος μετά από 3,2 χλμ. ανηφορίζει στον Πύργο και προσεγγίζει τη σπηλιά, η οποία βρίσκεται μπροστά σε ένα πλάτωμα, αριστερά του δρόμου σε υψόμετρο 460 μετρα.
