Σπήλαιο Δόξα
Το Σπήλαιο Δόξα βρίσκεται σε υψόμετρο 463μ, στη θέση Κακά Πηλά και κοντά στο χωριό Μάραθος, περίπου 20χλμ δυτικά του Ηρακλείου. Είναι ένα μικρό αλλά γνωστό σπήλαιο, το οποίο έχει πάρα πολύ εντυπωσιακό σπηλαιοδιάκοσμο διαφόρων χρωμάτων και μορφών.
Βρίσκεται 7.5 χιλιόμετρα μετά την διασταύρωση για Τύλισσο, με κατεύθυνση προς Δαμάστα. Δεξιά στο δρόμο υπάρχει μια ταβέρνα με όνομα Δόξα, κάτω ακριβώς από την οποία βρίσκεται η είσοδος της σπηλιάς. Ο ιδιοκτήτης της ταβέρνας έχει φτιάξει ένα μικρό μονοπάτι με σκάλες μέχρι την είσοδο του σπηλαίου και έτσι η πρόσβαση είναι εύκολη και ελεύθερη σε όλους. Επίσης, μπορεί να σας προμηθεύσει με φακούς, οι οποίοι είναι οι απαραίτητοι για όσους επιχειρήσουν να επισκεφτούν το σπήλαιο.
Έχει μήκος μόλις 50μ και συνολικό μήκος διαδρομών 100μ. Η είσοδος, η οποία έχει υποστεί και τεχνητή διαμόρφωση, έχει ύψος 1.5μ και πλάτος 2μ. Το σπήλαιο είναι πολύ παλιό και διαβρωμένο, ωστόσο παραμένει πολύ εντυπωσιακό. Από την είσοδο ξεκινάει ένας κατηφορικός διάδρομος, που διευρύνεται κατά πλάτος σταδιακά. Ο διάδρομος αυτός οδηγεί σε τέσσερις αίθουσες.
Το σπήλαιο είναι ενεργό, δηλαδή υπάρχει σταγονορροή που συνεχίζει να σχηματίζει διάκοσμο. Αν και αρκετά ταλαιπωρημένος από την ανθρώπινη παρουσία στο σπήλαιο, ο διάκοσμος είναι ογκώδης και μεγαλοπρεπής. Βρίσκεται κυρίως συγκεντρωμένος στην τελευταία αίθουσα, με κύρια στοιχεία του ρευματόλιθους, παραπετάσματα, σταλακτίτες και σταλαγμίτες, κολόνες και πολύ μικρούς ελικτίτες. Στο κέντρο του σπηλαίου υπάρχει εξέδρα με λεκάνες (gours).
Μια εκδοχή για την προέλευση του τοπωνύμιου «Δόξα» αναφέρει ότι οι ταξιδιώτες από Χανιά προς Ηράκλειο, μετά από κουραστική πορεία, φτάνοντας στην περιοχή από όπου διακρίνεται το Ηράκλειο αναφωνούσαν: «Δόξα τω Θεώ». Κατά μιαν άλλη εκδοχή, κοντά στο σπήλαιο υπήρχε η εκκλησία Αγία Δόξα.
