Σπήλαιο Καμηλάρη
Αν μπορούσαμε ανάμεσα στα χιλιάδες σπήλαια της Κρήτης να ξεχωρίσουμε τα 5 πιο όμορφα σίγουρα μέσα στα 5 αυτά σπήλαια θα κατείχε δικαιωματικά μια θέση το Σπήλαιο Καμηλάρη στην Τύλισο Ηρακλείου. Το όχι και τόσο γνωστό αυτό σπήλαιο στο ευρύ κοινό είναι ένα πραγματικό θαύμα της φύσης που σμίλεψε στο διάβα των αιώνων το νερό κάτω από την επιφάνεια του εδάφους. Ο εντοπισμός του δεν είναι και τόσο εύκολος επειδή, παρά το ότι βρίσκεται σχεδόν πάνω στο δρόμο, δεν υπάρχει ούτε κάποια ενημερωτική πινακίδα που να μας οδηγεί σ’ αυτό, αλλά ούτε και φτάνει στην είσοδό του κάποιος δρόμος. Η είσοδός του βρίσκεται σχεδόν πάνω στην παλιά εθνική οδό Ηρακλείου – Ρεθύμνου, λίγο μετά τη διακλάδωση που ακολουθεί το παραδοσιακό χωριό Αρόλιθος και πριν φτάσουμε στο Βουλισμένο Αλώνι.
Παρά το χαρακτηριστικά μεγάλο ορθογώνιο άνοιγμα του με 10 μέτρα πλάτος και 4 ύψος, δεν είναι εύκολος ο εντοπισμός του επειδή κρύβεται από ένα δάσος από χαρουπιές και από βράχια. Το μόνο που μας δείχνει που ακριβώς είναι η είσοδός του είναι μια μάντρα προβάτων. Στην πραγματικότητα το σπήλαιο αποτελεί μέρος της μάντρας και για να μπούμε μέσα πρέπει να υπερπηδήσουμε το φράχτη που έχει τοποθετηθεί για να αποτρέπει τα ζώα και μάλλον και τους τουρίστες. Η ύπαρξη του σπηλαίου δυστυχώς είναι συνυφασμένη με την παρουσία της παρακείμενης μάντρας και αυτό αποδεικνύει την τραγικότητα της περίπτωσης των όσων τραγελαφικών συμβαίνουν στο σπήλαιο Καμηλάρι. Η πρώτη μεγάλη και ευρύχωρη αίθουσα του σπηλαίου ακόμα και σήμερα χρησιμοποιείται σαν μάντρα αλλά και σαν αποθήκη για κάθε σκουπίδι, κούρκουτο και κάθε λογής αντικείμενο που είναι για πέταμα όπως βαρέλια, ντεπόζιτα, νάυλον τσουβάλια και οτιδήποτε άλλο φανταστεί κάποιος.
Αμέσως μετά την πρώτη ευρύχωρη αίθουσα το σπήλαιο αλλάζει μορφή και δημιουργεί μια κάθετη πτώση 4 μέτρων που εμποδίζει την κατάβαση στο εσωτερικό του. Το εμπόδιο αυτό όμως έχει σήμερα ξεπεραστεί με την τοποθέτηση ενός βοηθητικού χοντρού συρματόσχοινου που με τη βοήθειά του είναι εφικτή η κατάβαση στα ενδότερα. Μετά την κατάβαση το εσωτερικό και ο διάκοσμος του σπηλαίου δεν περιγράφονται. Αυτό που αντικρίζουν τα ανθρώπινα μάτια με τη βοήθεια φακού είναι πραγματικά μοναδικό. Η έκφραση «πλούσιος διάκοσμος» είναι πραγματικά πολύ φτωχή για να περιγράψει το πολύχρωμο υπερθέαμα που σχηματίζουν οι σταλαγμίτες και οι σταλακτίτες που υπάρχουν παντού σε κάθε σημείο του σπηλαίου στις τρεις εσωτερικές του αίθουσες που έπονται μετά την πρώτη. Αυτό όμως που κάνει ακόμα πιο εντυπωσιακό το διάκοσμο στο Καμηλάρι είναι τα χρώματα του και οι απότομες όσο και δραματικές εναλλαγές του. Ιδιαίτερη εντύπωση κάνουν κάποιες κατακόκκινες σαν αίμα πινελιές που έχει ή κάποια κατακόκκινα μπαλκόνια από τα πιο όμορφα σε ολόκληρη την Κρήτη, ενώ σε κάποια άλλα σημεία τα πετρώματα γίνονται κατάλευκα σαν γάλα. Γενικά μέσα στο σπήλαιο θα συναντήσουμε σχεδόν όλα τα είδη σταλακτιτών που συναντά κανείς στα σπήλαια της Κρήτης κι όλα αυτά μονάχα σε ένα σπήλαιο μέσα.
Ταυτόχρονα με την επιβλητική ομορφιά του σπηλαίου σε κάθε μας βήμα ακόμα και στο βαθύτερο σημείο του στα έγκατα της γης μας ακολουθούν τα σκουπίδια που έχουν παντού εισχωρήσει με κάθε τρόπο αφού για δεκαετίες ολόκληρες ο βοσκός με την ανοχή και την αδιαφορία της τοπικής κοινωνίας χρησιμοποιεί το σπήλαιο σαν σκουπιδόλακκο. Είναι πραγματικά ασύλληπτο για τον κοινό νου η ποσότητα και το μέγεθος της ρύπανσης μέσα στο σπήλαιο ενώ είναι σχεδόν αδύνατη η παραμικρή κίνηση χωρίς να πατήσει κάποιος κάποιο σκουπίδι στο γεμάτο πέτρες πάτωμα του σπηλαίου. Το σπήλαιο διέθετε και ένα δεύτερο τμήμα παλιότερα που σήμερα το εντοπίζουμε ακριβώς πάνω στην παλιά εθνική οδό το οποίο παρά το τεράστιο φάρδος και βάθος του ο βοσκός κατάφερε να το γεμίσει μέχρι την κορυφή του σκουπίδια ενώ στη συνέχεια αφού το γέμισε με σκουπίδια και ψοφίμια επεκτάθηκε στο κυρίως σπήλαιο.
Στην πρώτη εύκολη και ευρύχωρη αίθουσα του σπηλαίου που φωτίζεται από το φως του ήλιου είναι μαυρισμένη η οροφή από την αιθάλη που δημιουργήθηκε κατά την αρχαιότητα. Μετά την απότομη κατάβαση ακολουθούμε αρκετά κατηφορική πορεία καθότι οι κλίσεις σε όλο το μήκος του σπηλαίου είναι έντονες. Το ευρύχωρο αυτό σπήλαιο φτάνει σε μήκος διαδρομών τα 200 συνολικά μέτρα κατατάσσοντάς το στα πιο μεγάλα της Κρήτης. Η σταγονοροή είναι έντονη σε πολλά τμήματα του σπηλαίου που ακόμα είναι ενεργό και συνεχίζει να δημιουργεί σταλακτίτες και σταλαγμίτες. Στο εσωτερικό του τμήμα υπάρχει μεγάλη αποικία από νυχτερίδες ενώ σε πολλά σημεία του θα δούμε οστά ζώων.
Το σπήλαιο Καμηλάρη τράβηξε την προσοχή του ανθρώπου από την Μινωική εποχή και χρησιμοποιήθηκε ως λατρευτικό, μέχρι τουλάχιστον και την Ρωμαϊκή εποχή, όπως μαρτυρούν και τα ευρήματα που έχουν έρθει στο φως. τα οποία περιλαμβάνουν όστρακα που ξεκινούν από την υστερομινωική εποχή και φτάνουν ως τη Ρωμαική. Αν ένα παρόμοιο σπήλαιο με τέτοια μοναδική φυσική ομορφιά και αρχαιολογική αξία υπήρχε σε κάποιο άλλο μέρος του κόσμου το μόνο σίγουρο είναι ότι θα αποτελούσε προστατευόμενο μνημείο της φύσης και θα είχε γίνει σωστή αξιοποίησή του και με αρκετά μεγάλη επισκεψιμότητα. Εδώ εμείς δυστυχώς έχουμε επιλέξει άλλο είδος ανάπτυξης και τέτοιου είδους μνημεία ακόμα και σήμερα χρησιμοποιούνται σαν μάντρες ζώων και χωματερές.
Πηγή: Χριστόφορος Χειλαδάκης
