Μεσαρά

Η Μονή Οδηγητρίας είναι ανδρική μονή που βρίσκεται σε οχυρή θέση των Αστερουσίων, Η Μονή Οδηγητρίας είναι ανδρική μονή που βρίσκεται σε οχυρή θέση των Αστερουσίων Ορέων, σε υψόμετρο 250m. Η μονή είναι προσβάσιμη μέσω του χωριού Σίβα της Μεσαράς.

Η Μονή της Παναγίας της Καλυβιανής βρίσκεται σε υψόμετρο 80m περίπου 60km νότια από το Ηράκλειο, κοντά στις Μοίρες και στο χωριό Καλύβια. Είναι σχετικά νέα μονή η οποία χτίστηκε πάνω στα ερείπια παλιάς εκκλησίας.

Η Μονή Βροντησίου βρίσκεται 49km νοτιοδυτικά του Ηρακλείου, κοντά στο Βοριζιανό φαράγγι, ανάμεσα στα χωριά Ζαρός και Βορίζια σε μια περιοχή με πανορανική θέα στον κάμπο της Μεσαράς. Η μονή είναι αφιερωμένη στον Άγιο Αντώνιο και αποτελεί ένα από τα παλαιότερα μοναστήρια στην Κρήτη.

Η Μονή του Αγίου Αντωνίου Απεζανών είναι κτισμένη σε ένα βραχώδες υψίπεδο των Αστερουσίων Όρεων, σε υψόμετρο 440m, περίπου 63km νότια του Ηρακλείου. Από το σημείο αυτό ξεκινάει η μεγάλη κοιλάδα του Αντισκαρίου που καταλήγει στα Πλατειά Περάματα.

Η μονή του Αγίου Νικολάου βρίσκεται στην έξοδο του πανέμορφου φαραγγιού του Γάφαρη (ή του Ρούβα), περίπου 48km νοτιοδυτικά του Ηρακλείου και 3km βόρεια του Ζαρού. Είναι κτισμένο στο σημείο που το 1994 μεγάλη πυρκαγιά κατέκαψε μεγάλο μέρος του πανέμορφου δάσους του φαραγγιού.

Η έρημη Μονή Βαρσαμόνερου βρίσκεται περίπου 53km νοτιοδυτικά του Ηρακλείου, στις νότιες υπερώιες του Ψηλορείτη. Ήταν κτισμένη σε μια πανοραμική περιοχή κοντά στα Βορίζια, με απεριόριστη θέα στην πεδιάδα της Μεσαράς.

Το χωριό Άγιοι Δέκα οφείλει το όνομά του στους 10 Κρήτες Χριστιανούς, που μαρτύρησαν εκεί κατά τη διάρκεια των διωγμών που πραγματοποίησε ο Δέκιος το 250 μ.Χ. Στο σημείο όπου μαρτύρησαν, στη θέση Αλώνιον, βρίσκεται σήμερα η τρίκλιτη βασιλική του 12ου αιώνα.

Στην ανατολική μεριά του φαραγγιού του Ρούβα, ψηλά πάνω από το μοναστήρι του Αγίου Νικολάου, συναντάμε την τοποθεσία Καλύβες, όπου ασκήτευσαν τον 17ο αιώνα (περίπου το 1670) οι Όσιοι Ευθύμιος και ο Νικόλαος ο Κουρταλιώτης, που για κάποιους είναι το ίδιο πρόσωπο. Στο εσωτερικό του σπηλαιώδη ναού υπάρχουν μερικές τοιχογραφίες.