Αρχιτεκτονική

Το μυλοτόπι στους Μαρνέλληδες είναι από τα πολύ μεγάλα και όμορφα της επαρχίας. Αποτελείται από μια σειρά που έχει 8 ανεμόμυλους στην κορυφογραμμή του λόφου όπου ήταν το πέρασμα του αέρα ενώ λίγο πιο ψηλά στο βουνό υπάρχει και ένας ένατος ανεμόμυλος μακριά από τους άλλους. Οι μύλοι ανήκουνε στον τύπο του αξετροχάρη σήμερα βρίσκονται σε φάση εγκατάλειψης όπως και όλοι σχεδόν οι μύλοι στην Κρήτη.

Το μικρό χωριό Αμαριανό της επαρχίας Πεδιάδος είναι γνωστό για τη γραφική πλατεία με το γέρικο πλάτανο και τα παραδοσιακά καφενεδάκια. Στην πλατεία υπάρχει η παλιά βρύση του 1898 και η δεξαμενή, όπου ο επισκέπτης μπορεί να ξεδιψάσει με το νερό της πηγής που έρχεται από το ορεινό όγκο του Αφέντη Χριστού της Δίκτης.

Στο χωριό Ποταμίδα της επαρχίας Κισάμου βρίσκεται ο νερόμυλος της οικογένειας Καλογρίδη. Ο νερόμυλος αναστηλώθηκε το 2013 από τους κατοίκους της περιοχής και κατέστη και πάλι λειτουργικός.

Πάνω στο δρόμο που ενώνει τους Βώρους με το ανάκτορο της Φαιστού και δίπλα στις όχθες του Γεροπόταμου, συναντάμε τον ερειπωμένο νερόμυλο της περιοχής που οι ντόπιοι ονομάζουν Γεροντόμυλο. Λέγεται ότι η περιοχή γύρω από το μύλο ήταν αγαπητή στο συγγραφέα Νίκο Καζαντζάκη, που συχνά διέμενε στην οικογένεια Στεφανίδη στους Βώρους.

Μικρό πετρόκτιστο γεφύρι που ενώνει τις δύο πλευρές του μικρού φαραγγιού που οι ντόπιοι αποκαλούν Σαμπαθιανό Χαυγουδάκι. Δίπλα στην καμάρα υπάρχει το εκκλησάκι του Αγίου Μάμα.

Η γέφυρα του Σίμα στις Πρασές Ρεθύμνου είναι η ψηλότερη κτιστή γέφυρα στην Κρήτη και αποτελεί ένα κατασκευαστικό θαύμα για την εποχή που κτίστηκε. Βρίσκεται στη νότια μεριά του Βρύσινα, πάνω στο δρόμο που ενώνει το Ρέθυμνο με την περιοχή του φράγματος Αμαρίου.

Λίγο πριν φτάσουμε στο χωριό Βορίζια και κοντά στη Μονή Βροντησίου, συναντάμε έναν ιδιότυπο εγκαταλελειμμένο οικισμό με δέκα πέτρινα πανομοιότυπα σπίτια, χωρίς σκεπές. Ο οικισμός αυτός συνδέεται με την ιστορία του Ψηλορείτη και την ισοπέδωση του χωριού Βορίζια από τους Γερμανούς.

Ο Νερόμυλος της Αγίας Φωτιάς βρίσκεται κάτω από το ναό της Αγίας Φωτεινής (Αγίας Φωτιάς), στην έξοδο του Φαραγγιού της Αγίας Φωτιάς στους πρόποδες του όρους Βορίζη και πολύ κοντά στο Σπήλι Αγίου Βασιλείου.