Το Καστέλλι Πεδιάδος είναι μικρή κωμόπολη στο κέντρο του νομού Ηρακλείου και της επαρχίας Πεδιάδος, σε μια από τις πιο εύφορες περιοχές της Κρήτης. Βρίσκεται 36χλμ νοτιοανατολικά του Ηρακλείου και σε υψόμετρο περίπου 350 μέτρων. Ονομάζεται Καστέλλι από το Φρούριο της Πεδιάδας που βρισκόταν εδώ κι ήταν η έδρα της τοπικής καστελλανίας κατά την Ενετοκρατία.
Η τοπική οικονομία στηρίζεται στην καλλιέργεια της ελιάς, του αμπελιού και διαφόρων κηπευτικών. Ανέκαθεν αποτελούσε το εμπορικό κέντρο της περιοχής και ακόμη και σήμερα φιλοξενεί κάθε εβδομάδα παζάρι. Η μικρή πόλη, αλλά και η ευρύτερη περιοχή, φιλοξενεί μερικές σπουδαίες Βυζαντινές εκκλησίες με παλιές τοιχογραφίες, ενώ έχει εντοπιστεί και μινωικός οικισμός μέσα στον ιστό της πόλης.
Το Καστέλλι φιλοξενεί το σημαντικότερο στρατιωτικό αεροδρόμιο της ανατολικής Κρήτης, ενώ έχει σχεδιαστεί η μεταφορά του διεθνούς αεροδρομίου Ηρακλείου εδώ.
- 1
- 2
Μονή Αγκαράθου 
Η Μονή Αγκαράθου βρίσκεται 23km ανατολικά του Ηρακλείου και είναι κτισμένη με φρουριακή αρχιτεκτονική σε μια κατάφυτη θέση σε υψόμετρο 538m κοντά στην Επισκοπή Πεδιάδος. Το μοναστήρι, ειδικά κατά την Ενετοκρατία, ήταν από τα πλουσιότερα στην Κρήτη με αποτέλεσμα να αποκτήσει ως μετόχια πολλές μικρές και μεγάλες μονές.
Αρχαία Λύττος 
Η αρχαία Λύκτος ή Λύττος βρίσκεται κοντά στον οικισμό Ξιδάς της Επαρχίας Πεδιάδος. Η πόλη ήταν μια από τις ισχυρότερες της Κρήτης, αιώνιος εχθρός της Κνωσού, και είχε λιμάνι της τη Χερσόνησο.
Η μονή Καλλέργη ή Καλέρη βρίσκεται νοτιοανατολικά του χωριού Σμάρι, περίπου 35km ανατολικά του Ηρακλείου και 4km βόρεια του Καστελίου. Είναι κτισμένη σε μια κατάφυτη περιοχή με πολλούς λόφους και ανάγλυφο έδαφος.
Λίμνη Λιβάδας στο Θραψανό 
Η λίμνη της Λιβάδας βρίσκεται στην ομώνυμη περιοχή 1 χλμ βόρεια του χωριού Θραψανού και αποτελεί ένα από τα αγαπημένα μέρη των ντόπιων για περίπατο. Η έκταση της είναι μόλις 21 στρέμματα, αλλά αποτελεί έναν σημαντικό υδροβιότοπο της περιοχής, όπου έχουν παρατηρηθεί περισσότερα από 130 είδη πτηνών.
Ναός Αγίου Παντελεήμονα στο Μπιτζαριανό 
Η Βυζαντινή εκκλησία του Αγίου Παντελεήμονα που θεωρείται ότι είναι μία από τις παλαιότερες στην Κρήτη είναι κτισμένη σε όμορφο φυσικό περιβάλλον και βρίσκεται 3 χιλιόμετρα περίπου έξω από το Καστέλι Πεδιάδος του νομού Ηρακλείου.
Περίπου 500μ. από το μικρό χωριό Λιλιανό (παλιότερα Λιλιανώ, που σημαίνει το χωριό των Λιλιανών), σχεδόν στα όρια του αεροδρομίου του Καστελίου κρύβεται ένας ακόμα θησαυρός της Κρητικής ενδοχώρας. Πρόκειται για τον κοιμητηριακό ναό του Αγίου Ιωάννη Προδρόμου του Ριγολόγου που γιορτάζει στις 29 Αυγούστου.
Ακρόπολη Σμαρίου 
Στην κορυφή του βραχώδους εξάρματος του Προφήτη Ηλία κοντά στο Σμάρι Πεδιάδος, σε υψόμετρο 590μ, βρίσκονται τα ερείπια ακρόπολης με ισχυρό οχυρωματικό περίβολο. Το σημείο έχει πανοραμική θέα σε όλη την επαρχία Πεδιαδας κι επέβλεπε τις εύφορες πεδιάδες του Καστελίου και του Σμαρίου. Κατά την αρχαιολόγο Χατζή-Βαλλιάνου εδώ ήταν η πραγματική θέση της αρχαίας Λύττου που αναφέρεται στον Όμηρο. Η πόλη κατοικήθηκε από το 1800 π.Χ. ως το 630 π.Χ., πριν εγκαταλειφθεί από τους κατοίκους της.
Μινωικός Οικισμός Καστελλίου 
Στο Καστέλλι Πεδιάδος βλέπουμε ίχνη οικισμού που ήκμασε τα Μινωικά χρόνια. Στον αρχαιολογικό χώρο βρέθηκαν ίχνη από τη Νεολιθική Περίοδο. Ο Νεοανακτορικός οικισμός του Καστελλίου είχε αναπτυχθεί γύρω από ένα κεντρικό διώροφο κτίριο μνημειακών διαστάσεων και επιμελημένης κατασκευής.
- 1
- 2
