Η επαρχία Μιραμπέλου φιλοξένησε μονύδρια με τη μεγαλύτερη πυκνότητα σε σχέση με οποιαδήποτε άλλη περιοχή της Κρήτης. Είναι χαρακτηριστικό ότι στο Άνω Μιραμπέλο, δηλαδή η ορεινή περιοχή βόρεια της Νεάπολης, αναπτύχθηκαν πάνω από 20 μικρές μονές. Σε αντίθεση με άλλες περιοχές της Κρήτης όπου αναπτύχθηκε ασκητισμός σε σπήλαια, εδώ συναντάμε κυρίως μικρές μονές όπου ζούσαν 2-3 μοναχοί. Μάλιστα πολλοί σημερινοί οικισμοί στο Άνω Μιραμπέλο αρχικά αναπτύχθηκαν γύρω από μοναστήρια. Σχεδόν όλες οι μονές σήμερα δεν λειτουργούν, αλλά οι ναοί τους διασώζονται.
Προφήτης Ηλίας Σκινιά 
Η ακατοίκητη Μονή του Προφήτη Ηλία βρίσκεται δίπλα στη βίγλα της Βενετοκρατίας Γιαλού Κεφάλι, όπου υπάρχει ακόμη κτίσμα που οι ντόπιοι ονομάζουν πολεμίστρα. Ο ναΐσκος είναι μονόχωρος καμαροσκέπαστος, με την είσοδο και μια αντηρίδα στα νότια. Η δίρριχτη κλιμακωτή επικάλυψη του θόλου με πλάκες συνηθιζόταν σε ναούς του Μεραμπέλλου στα χρόνια της Βενετοκρατίας και πιθανότατα και της Οθωμανικής κυριαρχίας.
Το Πρωτοβυζαντινό εκκλησάκι του Αγίου Νικολάου, του προστάτη των Ναυτικών, έχει δώσει το όνομα του σε ολόκληρη την πόλη. Το εκκλησάκι κτίστηκε στην άκρη του ακρωτηρίου Νησί μετά τον 7ο αιώνα και είναι ένα από τα παλαιότερα στην Κρήτη.
Ο ναός της Παναγίας Οδηγήτριας στην Κριτσά είναι ο κεντρικός ναός του χωριού. Είναι δίκλιτος με τα δύο του κλίτη αφιερωμένα στον Άγιο Χαράλαμπο και στα Εισόδια της Θεοτόκου.
Η μονή της Αναλήψεως βρίσκεται στον Πόρο της Ελούντας, στο σημείο που υπήρχε η καταποντισμένη σήμερα Ολούς. Την ημέρα της Αναλήψεως στο ναό αναβιώνει ένα ιδιαίτερο έθιμο. Μετά τον αγιασμό των υδάτων, οι γυναίκες της Ελούντας μπαίνουν στη θάλασσα και μαζεύουν μάτσα από φύκια και πέτρες, τα οποία συμβολίζουν τη σταθερότητα της ζωής.
Ο ναός αυτός πέρα από την όποια λαογραφική αξία έχει αφού εκεί είχανε επιλέξει οι ντόπιοι να θάβουν τα αβάπτιστα παιδιά τους έχει και πολύ σημαντικά αξία και ιστορία σαν ναός. Πρόκειται για ένα μονόχωρο, καμαροσκέπαστο καθαρά βυζαντινό ναό ο οποίος είναι πολύ πιθανόν να προηγείται της Βενετοκρατίας στην Κρήτη κρίνοντας από τα κεραμικά τούβλα που έχουν χρησιμοποιηθεί για το στόλισμα και το στερέωμα στην εξωτερική πλευρά του κυλίνδρου του ιερού βήματος
Η Παναγία Bρεφοτρόφος βρίσκεται μέσα στο κέντρο της πόλης του Αγίου Νικολάου, κοντά στη θάλασσα και η κατασκευή του ανάγεται στον 12ο αιώνα. Φέρει τοιχογραφίες του 14ου αιώνα.
Στην επαρχία Μιραμπέλου και πάνω στο δρόμο που οδηγεί από τα Λακώνια προς το Οροπέδιο Λασιθίου, συναντάμε τον ημιορεινό και σχεδόν έρημο οικισμό του Αγίου Κωνσταντίνου, γνωστό κι ως Παρακαλούρι. Ο οικισμός είναι γνωστός για τον ναό του Αγίου Κωνσταντίνου και Ελένης, ο οποίος φέρει σπαράγματα τοιχογραφιών της Ενετοκρατίας.
Πολύ κοντά στην παραλία της Κολοκύθας βρίσκονται τα ερείπια Παλαιοχριστιανικής Βασιλικής του 5-6ου αιώνα που ήρθε στο φως το 1971 από τον αρχαιολόγο Μανώλη Μπορμπουδάκη. Δίπλα υπάρχει μια υπέροχη παραλίτσα. Τα διάσπαρτα σπασμένα κομμάτια και η κατάσταση της Βασιλικής οδηγούν στο συμπέρασμα ότι καταστράφηκε βίαια μετά από επιδρομή πειρατών ή κατακτητών στην περιοχή.
