Παρελθόν

Η αρχαία Αξός ήταν κτισμένη στον λόφο νοτιοανατολικά του σύγχρονου χωριού και θεωρείται μια από τις σημαντικότερες πόλεις της αρχαίας Κρήτης. Η περιοχή κατοικήθηκε ήδη από τα Προμινωϊκά, αλλά η πόλη έφτασε στην ακμή της κατά την αρχαϊκή περίοδο.

Το Κρητικό Λαογραφικό και Νεοκλασικό μουσείο μαζί με το εκκλησιαστικό μουσείο και του Ελευθερίου Βενιζέλου, συνθέτουν ένα μοναδικό πολιτιστικό τοπίο, όπου το παρόν συγχέεται με το παρελθόν.

Πάνω στον λόφο της Πατέλλας του Πρινιά, όπου βρίσκεται το γραφικό εκκλησάκι του Αγίου Παντελεήμονα με την φοβερή θέα προς όλες τις κατευθύνσεις, ήταν κτισμένη η Μινωική Ριζηνία ή Απολλώνια, που ήκμασε ως τα Ρωμαϊκά χρόνια.

Το Λαογραφικό Μουσείο Αγίου Νικολάου, είναι ιδιωτικό και ιδρύθηκε το 1978. Στεγάζεται στο παλαιό Λιμεναρχείο δίπλα στη Λίμνη Βουλισμένη. Στους χώρους του εκτίθενται αντικείμενα κάθε είδους, δωρεά της Περιηγητικής Λέσχης Αγίου Νικολάου.

Ο Άγιος Θωμάς είναι ένα από τα εντυπωσιακότερα ορεινά χωριά της Κρήτης. Αυτό το οφείλει κυρίως στο πέτρωμα της περιοχής που είναι εύκολα λαξεύσιμο. Εξαιρετικά δείγματα λαξευτής αρχιτεκτονικής μας ταξιδεύουν στα πανάρχαια χρόνια με μινωικά πατητήρια, ρωμαϊκούς τάφους και σπηλαιώδεις ναούς.

Το Χρυσοκάμινο βρίσκεται κοντά στο σπήλαιο του Θεριόσπηλιου, στην περιοχή του Καβουσίου Ιεράπετρας. Στο σημείο που οι ντόπιοι ονόμαζαν Χρυσό Φούρνο, γιατί έβρισκαν συχνά κομμάτια χαλκού, το 1900 η αρχαιολόγος H. Boyd εντόπισε μια μεταλλουργική εγκατάσταση που λειτούργησε από το 4500-3500 π.Χ. ως και τα Μινωικά χρόνια. 

Τα ερείπια της αρχαίας πόλης Πολυρρήνιας βρίσκονται σε απόκρημνο λόφο με θέα στο Κρητικό και στο Λιβυκό Πέλαγος. Η πόλη πιθανώς ιδρύθηκε από τους Αχαιούς το 1100πΧ και ήκμασε κατά τα Ρωμαϊκά χρόνια.

Στο μουσείο, εκτός από τη σημαία του κινήματος, εκτίθενται προσωπικά αντικείμενα του Ελευθερίου Βενιζέλου, το απολυτήριο του από το «Βασιλικόν Γυμνάσιον Σύρου» το 1880, πλούσιο φωτογραφικό και αρχειακό υλικό, εφημερίδες της εποχής, στολές και άλλα σημαντικά κειμήλια.