Το Χρυσοκάμινο
Το Χρυσοκάμινο βρίσκεται κοντά στο Σπήλαιο του Θεριόσπηλιου, στην περιοχή του Καβουσίου της επαρχίας Ιεράπετρας. Στο σημείο που οι ντόπιοι ονόμαζαν Χρυσό Φούρνο, γιατί έβρισκαν συχνά κομμάτια χαλκού, το 1900 η αρχαιολόγος H. Boyd εντόπισε μια μεταλλουργική εγκατάσταση που λειτούργησε από το 4500-3500 π.Χ. ως και τα Μινωικά χρόνια. Πολλοί ασχολήθηκαν έκτοτε με την περιοχή, με τη μεγαλύτερη μελέτη και ανασκαφή να έχει γίνει το 1995.
Στο σημείο γινόταν μόνο η καμίνευση χαλκούχων ορυκτών που εισάγονταν από άλλες περιοχές του Αιγαίου (πιθανώς την Κύθνο ή το Λαύριο). Οι υπόλοιπες εργασίες, όπως ο καθαρισμός του ορυκτού πριν την καμίνευση ή το λιώσιμο του παραγόμενου χαλκού γίνονταν αλλού. Η εγκατάσταση εγκαταλείφθηκε όπως φαίνεται μετά το 1400 π.Χ..
Το Χρυσοκάμινο είναι ουσιαστικά η μοναδική τοποθεσία χύτευσης χαλκού που έχει εντοπιστεί στην Πρωτομινωική Κρήτη και μία από τις λίγες του Αιγαίου. Έχουν εντοπιστεί κι άλλα σημεία που ίσως λειτούργησαν καμίνια στην Κρήτη, όπως στον Πετρά Σητείας και στον Κατσαμπά στο Ηράκλειο, αλλά θεωρούνται πολύ μικρές εγκαταστάσεις. Το σημείο στο Χρυσοκάμινο θεωρείται ιδανικό για καμίνι χαλκού, καθώς λόγω του ισχυρού ανέμου, τα κάρβουνα θερμαίνονταν συνεχώς σε υψηλή θερμοκρασία αλλά και οι αναθυμιάσεις απομακρύνονταν.
