Παρελθόν

Η χαμηλή κορυφογραμμή που ξεκινάει από το Καβονήσι, όπου βρίσκεται το λιμάνι της Κισάμου, και εκτείνεται προς τα νότια, χωρίζει την πεδιάδα της Καλυβιανής από την πεδιάδα της Κισάμου. Σε αυτό το στρατηγικό σημείο έκτισαν οι Οθωμανοί έναν κούλε

Ο Πύργος της Καρκαδιώτισσας βρισκόταν σε μικρό λόφο ανατολικά και ακριβώς απέναντι από το σημερινό χωριό Καρκαδιώτισσα της επαρχίας Τεμένους. Ήταν κτισμένος σε τοποθεσία που επιβλέπει όλη την κοιλάδα που σχηματίζεται ανάμεσα στα βουνά του του Χουδετσίου και του Καστεριώτη, έχει οπτική επαφή με τη νότια μεριά του Γιούχτα και της Ρόκας.

Λίγο πριν φτάσουμε στο χωριό Βορίζια και κοντά στη Μονή Βροντησίου, συναντάμε έναν ιδιότυπο εγκαταλελειμμένο οικισμό με δέκα πέτρινα πανομοιότυπα σπίτια, χωρίς σκεπές. Ο οικισμός αυτός συνδέεται με την ιστορία του Ψηλορείτη και την ισοπέδωση του χωριού Βορίζια από τους Γερμανούς.

Ο πύργος του Αγά ή τσιφλίκι βρίσκεται σε προνομιακή θέση στον οικισμό Τσιφλίκι της λιμνοθάλασσας της Ελούντας, πάνω στο δρόμο που οδηγεί στην Πλάκα. Μάλιστα ο οικισμός Τσιφλίκι οφείλει το όνομά του στην κατοικία αυτή που ήταν η βάση του τσιφλικά της περιοχής.

Η σημερινή πόλη της Ιεράπετρας είναι κτισμένη θέση που βρισκόταν η αρχαία πόλη Ιεράπυτνα. Το σημερινό της όνομα Ιεράπετρα προηγήθηκαν άλλα ονόματα όπως Κύρβα, Κάμιρος, Πύτνα, Ιεράπυτνα.

Ο Νερόμυλος της Αγίας Φωτιάς βρίσκεται κάτω από το ναό της Αγίας Φωτεινής (Αγίας Φωτιάς), στην έξοδο του Φαραγγιού της Αγίας Φωτιάς στους πρόποδες του όρους Βορίζη και πολύ κοντά στο Σπήλι Αγίου Βασιλείου.

Το Aρχαιολογικό Μουσείο Μεσαράς βρίσκεται πολύ κοντά στον αρχαιολογικό χώρο της Γόρτυνας. Εγκαινιάστηκε το 2023 και οι χώροι του καταλαμβάνουν έκταση περίπου 3000 τμ.