Αρχάνες

Ο ναός του Αγίου Γεωργίου είναι τρίκλιτη βασιλική με υπερυψωμένο το μεσαίο κλίτος. Η ίδρυσή του χρονολογείται κατά το 13ο-14ο αιώνα και είναι ο μεγαλύτερος σε μέγεθος τοιχογραφημένος ναός των Αρχανών. Κατά την τελευταία ανακαίνιση (18ος-19ος αιώνας) η στέγη μπαζώθηκε με αποτέλεσμα να μειωθούν οι κλίσεις και να αλλοιωθεί η μορφή της.

Η συνοικία της Αγίας Τριάδας στις Αρχάνες παίρνει το όνομα της από το ναό της Αγίας Τριάδας του 14ου αιώνα. Ο ναός είναι μονόχωρος με εγκάρσιο νάρθηκα με τοιχογραφίες που έχουν αποκατασταθεί.

Η εκκλησία που δεσπόζει ψηλά στις Αρχάνες είναι ο δίκλιτος ναός του Αγίου Νικολάου. Είναι κτισμένος το 1857 με ένα συνδυασμό τεχνοτροπιών που εμπνέονται από Ενετικά και Οθωμανικά στοιχεία.

Στις Αρχάνες συναντάμε το μοναδικό μουσείο - ιδιωτική συλλογή exlibris και χαρακτικών στην Ελλάδα. Στα εκθέματα περιλαμβάνονται λιθογραφίες, βιβλιόσημα, ελεύθερα γραφικά, μικρογραφίες, κλπ.

Ο ναός της Αγίας Παρασκευής βρίσκεται δίπλα σε καταπράσινη ρεματιά, σε σημείο που επιβλέπει τη νότια μεριά των Αρχανών. Αυτό που την κάνει πολύ σημαντική εκκλησία, είναι οι λίγες αλλά σπουδαίες τοιχογραφίες που σώζονται στους τοίχους της και ανάγονται στην Ενετοκρατία.

Λίγο μετά τον Ασώματο Αρχανών συναντάμε την τοποθεσία Πετσιλιανά, γνωστή για το ναό του Αγίων Κωνσταντίνου και Ελένης. Κάτω από τα αιωνόβια πλατάνια, τους δρυγιάδες και τα κυπαρίσια ρέει το νερό από τις πηγές και κατηφορίζει στις Αρχάνες, σχηματίζοντας αρκετούς καταρράκτες.

Μέσα στα γραφικά στενάκια της αγοράς των Επάνω Αρχανών συναντάμε τη μικρή πλατεία με το μικρό ναό του Τιμίου Σταυρού. Ο ναός είναι μονόχωρος και καμαροσκέπαστος και μέρος του ιερού είναι λαξευμένο σε βράχο, ενώ το ιερό του είναι πετρόκτιστο. Στο εσωτερικό δε φέρει τοιχογραφίες, αν και πιστεύεται ότι παλαιότερα υπήρχαν.

Το φράγμα του Χαλαυριανού ποταμού βρίσκεται στην αγροτική περιοχή Χάλαβρα της περιφέρειας των Πάνω Αρχανών, νότια του Γιούχτα, ανάμεσα στο Χουδέτσι και στον Προφήτη Ηλία. Ο Χαλαυριανός χείμαρρος, από τον οποίο τροφοδοτείται η τεχνητή αυτή λίμνη, αποτελεί παραπόταμο του Γιόφυρου Ποταμού.