Κρήτη

Η ακατοίκητη Μονή του Προφήτη Ηλία βρίσκεται δίπλα στη βίγλα της Βενετοκρατίας Γιαλού Κεφάλι, όπου υπάρχει ακόμη κτίσμα που οι ντόπιοι ονομάζουν πολεμίστρα. Ο ναΐσκος είναι μονόχωρος καμαροσκέπαστος, με την είσοδο και μια αντηρίδα στα νότια. Η δίρριχτη κλιμακωτή επικάλυψη του θόλου με πλάκες συνηθιζόταν σε ναούς του Μεραμπέλλου στα χρόνια της Βενετοκρατίας και πιθανότατα και της Οθωμανικής κυριαρχίας.

Ένας από τους πιο άγνωστους και πιο όμορφους ταυτόχρονα είναι ο Άγιος Αντώνιος στα Ρούστικα Ρεθύμνου. Χτισμένος στην καρδιά του κυπαρισσόδασους που περιβάλλει το Ρουστικιανό φαράγγι και κρυμμένος στην οργιώδη βλάστηση κρατά καλά κρυμμένα τα μυστικά του.

Στο μέσο του χωριού Απομαρμάς βρίσκεται ο Βυζαντινός ναός της Παναγίας της Γαλακτούσας που χρονολογείται στον 13ο αιώνα. Σύμφωνα με την παράδοση ο κτήτοράς της είχε τάμα να χρησιμοποιήσει γάλα αντί για νερό στο κονίαμα. Στην πραγματικότητα όμως το όνομα μάλλον συνδέεται με την εικόνα της Παναγίας που θηλάζει το Χριστό.

Βρίσκεται πολύ κοντά στο δρόμο και νοτιοανατολικά του χωριού σε μία χαρακτηριστικά έρημη από βλάστηση περιοχή γεμάτη μικρά και μεγάλα σπήλαια που φέρνουν στο νου την έρημο που έζησε ο Άγιος Ονούφριος. Από το εκκλησάκι ξεκινά ένα μικρό φαραγγούλι που καταλήγει σε μία απόκρημνη παραλία.

Ο ναός της Παναγίας Κεράς στην Κάτω Τύλισο είναι μονόχωρος ναός με τρούλο του 11ου αιώνα.Διατηρεί τα βασικά αρχικά του χαρακτηριστικά (έχει υποστεί ελάχιστες αλλοιώσεις). Είναι αφιερωμένος στο Γενέσιο της Θεοτόκου (εορτάζει 8 Σεπτεμβρίου).

Ο δίκλιτος ναός του Αγίου Ιωάννη και της Παναγίας στη Μαθιά είναι αποτέλεσμα προσθήκης δεύτερου κλίτους (της Κοίμησης της Θεοτόκου) τον 19ο αιώνα στον ήδη υπάρχοντα μονόχωρο ναό του Αγίου Ιωάννη. Το κλίτος του Αγίου Ιωάννη φέρει τοιχογραφίες του 14ου αιώνα με σκηνές από τον μαριολογικό και το χριστολογικό κύκλο.

Ο κοιμητηριακός ναός του Καλόγερου Αμαρίου είναι αφιερωμένος στην Αγία Μαρίνα και φέρει τοιχογραφίες του 1225. Παρατηρήστε τα φωτοστέφανα σε μερικές που είναι σκαλιστά στον τοίχο.

Η απομονωμένη κι έρημη μονή του Αγίου Γεωργίου Άσσαρη είναι μετόχι της μονής Φανερωμένης. Γύρω υπάρχουν ίχνη από τα κελιά και τα βοηθητικά κτίσματα της μονής που λειτούργησε κατά την Ενετοκρατία.