Κρήτη

Στην τοποθεσία Νέμπρος, ανάμεσα σε χωράφια με ελιές και πορτοκαλιές και πολύ κοντά στις Βουκολιές Κισάμου, συναντάμε τον ναό των Αγίου Κωνσταντίνου και Ελένης. Ο ναός χρονολογείται στο 1452 και φέρει τοιχογραφίες σε καλή κατάσταση.

Ο ναός του Αγίου Ιωάννη του Θεολόγου βρίσκεται στην τοποθεσία Φωτί και ήταν το καθολικό μικρής μονής. Φέρει τοιχογραφίες δύο φάσεων: του 13ου αιώνα και του 14-15ου αιώνα. Ο γύρω χώρος έχει διαμορφωθεί σε παρκάκι.

Λίγα μέτρα πριν την είσοδο του χωριού Κάτω Βιάννος Ηρακλείου συναντάμε τον κοιμητηριακό ναό που γιορτάζει στις 6 Αυγούστου καθότι είναι αφιερωμένος στη μεταμόρφωση του Χριστού. Στο δυτικότερο σημείο του εύφορου κάμπου της Βιάννου δεσπόζει του πιο εύφορου κομματιού της επαρχίας Βιάννου.

Λίγα μέτρα ανατολικά από τη γειτονιά Τσισκιανά που ανήκει στην κοινότητα Επανοχωρίου Σελίνου βρίσκεται ο κατάγραφος Βυζαντινός ναός του Αγίου Ευτυχίούς ή Ευτυχίου (εορτ. 24 Αυγούστου). Ο ναός είναι μικρός, μονόχωρος και καμαροσκέπαστος και είναι κτισμένος σε καταπράσινη ρεματιά με πλατάνια.

Η Παναγία η Περιβολίτισσα ή Περιβολιτσιανή είναι μονόχωρος ναός του 1570 που είναι κτισμένος σε λόφο βόρεια του χωριού Νίππος ανάμεσα σε «περιβόλια». Ο ναός είναι αφιερωμένος στα γενέθλια της Παναγίας και φέρει τοιχογραφίες του 14ου αιώνα σε κακή κατάσταση.

Ο ναός του Αγίου Πέτρου κοντά στο Βραχάσι υπήρξε καθολικό μικρού μοναστηριού που λειτούργησε τον 17ο αιώνα στο χώρο που προϋπήρχε ναός του 14ου αιώνα. Μπορούμε να διακρίνουμε ίχνη των τειχών κι έναν νερόμυλο (η περιοχή είχε πολύ νερό γι’ αυτό είναι και κατάφυτη).

Το τέλος του 19ου αιώνα ο μοναχός Γέωργιος Κωσταντουλάκης, γνωστός κι ως Μωυσής, κατέφυγε σε μια απόμερη τοποθεσία κοντά στο χωριό Βορρού, όπου ασκήτευσε μέσα σε μικρό σπήλαιο. Με τον καιρό διαμόρφωσε το χώρο, κτίζοντας το ναό της Αγίας Κυριακής, ένα κελί και βοηθητικούς χώρους.

Ο ναός του Αγίου Παντελεήμονα κοντά στα Νωπήγεια είναι τετράστυλος σταυροειδής ναός του 14-15ου αιώνα και αποτελεί ένα από τα μεγαλύτερα προσκυνήματα στην περιοχή της Κισάμου. Είναι αφιερωμένος στον Άγιο Παντελεήμονα, στον Άγιο Σπυρίδωνα και στον Άγιο Χαράλαμπο.