Κρήτη

Ανάμεσα στα θερμοκήπια του Φραγκοκάστελου συναντάμε το εγκαταλελειμμένο σήμερα μονύδριο του Αγίου Χαραλάμπους με τη λαμπρή όμως ιστορία. Λέγεται ότι στο χώρο της μονής εγκαταστάθηκαν το 1821 οι μοναχοί Γρηγόριος και Μαγδαληνή, αν και πιστεύεται ότι η μονή ήταν πολύ παλαιότερη.

Στο ψηλότερο σημείο του χωριού Χουδέτσι Πεδιάδος Ηρακλείου στη θέση Μαρολιανά συναντάμε το σπηλαιώδη ναό της Αγίας Παρασκευής.Πρόκειται για ένα πολύ μικρό ναό και με μία σχεδόν τετράγωνη αίθουσα λαξευμένη στο ασβεστολιθικό πέτρωμα της περιοχής.

Ο ναός του Μιχαήλ Αρχαγγέλου στο έρημο χωριό Βλαχιανά Μαλεβυζίου χρονολογείται στο 1447 και διατηρείται σε καλή κατάσταση. Είναι δίκλιτος ναός με διακοσμήσεις στο εξωτερικό μέρος της εισόδου κι ένα ιδιαίτερο παράθυρο στην πίσω μεριά.

Η μονή της Αναλήψεως βρίσκεται στον Πόρο της Ελούντας, στο σημείο που υπήρχε η καταποντισμένη σήμερα Ολούς. Την ημέρα της Αναλήψεως στο ναό αναβιώνει ένα ιδιαίτερο έθιμο. Μετά τον αγιασμό των υδάτων, οι γυναίκες της Ελούντας μπαίνουν στη θάλασσα και μαζεύουν μάτσα από φύκια και πέτρες, τα οποία συμβολίζουν τη σταθερότητα της ζωής.

Στην περιοχή Μεγάλο Κοράσι, βορειοανατολικά από τις Δωριές υπάρχει ναός της Παναγίας Κορασανής, που παλαιότερα λειτούργησε ως μικρό μοναστήρι. Το μικρό και ανακαινισμένο καθολικό ήταν αφιερωμένο στα Εισόδια της Θεοτόκου (21 Νοεμβρίου). Τριγύρω υπάρχουν ερείπια των κελιών και δεξαμενές. Η μονή αναφέρεται σε έγγραφο του 1621.

Το Χαμαλεύρι είναι ένας από τους 18 οικισμούς που αποτελούν τα Παλαιά Ρούματα Χανίων… Πολύ μικρός και γραφικός στους πρόποδες του όρους Αποπηγάδι Χανίων με 3-4 μονάχα σπίτια δεν πρέπει να τον μπερδεύουμε με το μεγάλο και γεμάτο ζωή χωριό Χαμαλεύρι Ρεθύμνου. Βρίσκεται κρυμμένος μέσα σε ένα από τα πιο όμορφα καστανοδάση της Κρήτης σε μια πλαγιά με θέα το Αποπηγάδι.

Ο δίκλιτος ναός της Αγίας Παρασκευής και του Αγίου Παντελεήμονος στον Κάστελο έχει όμορφο πέτρινο τέμπλο και αποτελεί καθολικό πρώην μοναστηριού. Η μονή ήταν κτισμένη σε ένα πανέμορφο μέρος με δέντρα ιδανικό για μια εξόρμηση.

Μετά την άρση της απαγόρευσης καλλιέργειας στο οροπέδιο Λασιθίου από τους Ενετούς, οι Ενετοί προσέφεραν το Οροπέδιο Λασιθίου σε φίλους πρόσφυγες από την Πελοπόννησο που είχε πέσει στα χέρια των Τούρκων (15ος αιώνας).