Παρελθόν

Η λαογραφική έκθεση "Βραχασιώτικο Σπίτι" βρίσκεται στην ιστορική κοινότητα Βραχασίου στο Λασίθι. Στεγάζεται σε σπίτι που θεμελιώθηκε το 1880 και αποτελεί χαρακτηριστικό δείγμα παραδοσιακής αρχιτεκτονικής.

Το Δαμόθι βρίσκεται στο Ζωνιανό Αόρι στη βόρεια πλευρά του Ψηλορείτη και είναι ένα από τα πιο ψηλά οροπέδια της Κρήτης. Βρίσκεται σε υψόμετρο 1680 μέτρων ανάμεσα στις δύο κορφές της Κουρούνας (1850 μέτρα) και στον κύριο κορμό των κορφών του Ψηλορείτη Αγκαθιάς και Τίμιος Σταυρός (2456 μέτρα). Η ονομασία Δαμόθι έχει όπως και σχεδόν όλα τα τοπωνύμια του Ψηλορείτη μινωική προέλευση και έχει παραμείνει αναλλοίωτη στο πέρασμα των αιώνων.

Στο ειδυλλιακό προάστιο των Χανίων Περιβόλια υπήρχε μέχρι την Κατοχή η πολυτελέστατη έπαυλη του Μουσταφά Ναϊλί Πασά, γνωστού με το όνομα Γκιριτλής (=Κρητικός), την οποία γκρέμισαν οι Γερμανοί για να χρησιμοποιήσουν τα υλικά της για το χτίσιμο των δικών τους οικημάτων.

Θαυμάσιο λαογραφικό μουσείο που στεγάζεται εντός του μοναστηριού. Η είσοδός του είναι γεμάτη από λογιώ λογιώ λουλούδια που προϊδεάζουν θετικά τον επισκέπτη και τον γεμίζουν ομορφιά πριν ακόμα εισέλθει στο εσωτερικό του μουσείου. Μέσα στις αίθουσες του μουσείου συναντάμε μια τεράστια πραγματικά συλλογή από κάθε είδος εργαλείο που χρησίμευε στους αγρότες και κτηνοτρόφους των περασμένων δεκαετιών.

Εδώ βρίσκονται σε πολύ κακή κατάσταση τα ερείπια ενός από τους πολλούς κουλέδες του Σελίνου, που ήλεγχαν τις τριγύρω περιοχές.

Στη δυτική πλευρά του πλατώματος που καταλαμβάνει η αρχαία Απτέρα υπάρχουν 2 γερμανικά πολυβολεία, απομεινάρια από τον δεύτερο παγκόσμιο πόλεμο. Τα πολυβολεία αυτά διατηρούν ακόμα και σήμερα τμήματα από τους τοίχους τους που είχανε χτιστεί με την ντόπια πέτρα της περιοχής. Το σημείο όπου βρίσκονται τα Αρχαία Άπτερα είναι ιδανικό για το στήσιμο πολυβολείων δεδομένου ότι αποτελούν ιδανικό σημείο για τον έλεγχο της Σούδας που είναι το μεγαλύτερο φυσικό λιμάνι της Κρήτης και το δεύτερο σε όλη την Μεσόγειο.

Σε υψόμετρο 705μ, ανάμεσα στα Άνω Μούλια και τον ερημωμένο οικισμό του Ράφτη, και σε σημείο που ελέγχει τον κάμπο της Μεσαράς, το 1866, ο Αυνή Πασάς έκτισε ένα μεγάλο Κούλε. Το μεγάλο φρούριο σώζεται σε αρκετά καλή κατάσταση και προστάτευε τον Ράφτη, το οποίο ήταν χωριό Μουσουλμάνων.

Στην κορφή ενός λόφου λίγο πάνω από το χωριό Γάσι στο Αρκαλοχώρι στην περιοχή που λέγεται ‘Στους Μύλους’’ συναντάμε ένα εντυπωσιακό ανεμόμυλο. Το σημείο που βρίσκεται ο ανεμόμυλος του Γασίου είναι το ψηλότερο όλης της περιοχής και προσφέρει μοναδική θέα στα χωριά του κάμπου του Αρκαλοχωρίου. Ο ανεμόμυλος στο Γάσι είναι ο μοναδικός που έχει επιζήσει και έχει φτάσει μέχρι τις μέρες μας από μια σειρά μύλων που είχε το σημείο αυτό όπως θυμούνται οι παλιότεροι κάτοικοι του χωριού.