Κρήτη

Ένας από τους πολλούς κατάγραφους ναούς της Επισκοπής Πεδιάδος είναι του Μιχαήλ Αρχαγγέλου. Ο ναός ήταν πιθανότατα αρχικά αφιερωμένος στη Σύναξη των Αρχαγγέλων Μιχαήλ και Γαβριήλ (εορτ. 8 Νοεμβρίου), καθώς εικονίζονται και οι δύο με ανάγλυφο φωτοστέφανο.

Ο κοιμητηριακός ναός του Αγίου Γεωργίου στους Ανύδρους είναι δίκλιτος και φέρει τοιχογραφίες του Ιωάννη Παγωμένου (από το 1323). Το καμπαναριό και το δεύτερο κλίτος του Αγίου Νικολάου είναι πρόσφατες προσθήκες.

Μια από τις πολλές παλιές εκκλησίες που κοσμούν το χωριό της Καντάνου στην επαρχία Σελίνου Χανίων είναι η Αγία Αικατερίνη που γιορτάζει στις 25 Νοεμβρίου. Πρόκειται για μια παμπάλαια εκκλησία, από τις λιγότερες εκκλησίες της περιοχής. Για χρόνια υπήρξε μισογκρεμισμένη και χωρίς οροφή με αποτέλεσμα να υποστούν ανεπανόρθωτες ζημιές οι τοιχογραφίες της. Τα τελευταία χρόνια την αναστήλωσε ο Δήμος Καντάνου και έγινε συντήρηση του ναού και του προαύλιου χώρου.

Ο Ναός του Σωτήρα Χριστού βρίσκεται στην όμορφη γειτονιά Λαζοπουλιανά στα Τεμένια Σελίνου και κτίστηκε σε δυο διαφορετικές φάσεις. Αρχικά το τμήμα του ναού που είναι μονόχωρο και καμαροσκέπαστο κτίστηκε τον 13ο αιώνα, ενώ σε δεύτερη φάση τον 14ο αιώνα προστέθηκε το τμήμα που έχει τρούλο. Ο ναός φέρει τοιχογραφίες του 13ου αιώνα.

Ένας από τους πολλούς κατάγραφους ναούς της Επισκοπής Πεδιάδος είναι ο Άγιος Ιωάννης ο Πρόδρομος. Ο ναός, που είναι αφιερωμένος στην Αποτομή του Τιμίου Προδρόμου φέρει εξαιρετικές τοιχογραφίες του 14ου αιώνα. Στο δάπεδο υπάρχουν δύο τάφοι, ενώ εξωτερικά υπάρχει αρκοσόλιο (ταφικό μνημείο) που πιθανότατα ανήκει στον κτήτορα του ναού.

Ο ναός της Παναγίας στο Κεραμούτσι ήταν αρχικά μονόχωρος και τοιχογραφημένος. Από το αρχικό κτίριο σώζεται το ανατολικό τμήμα (η αψίδα του ιερού) με λαϊκές τοιχογραφίες του 14ου αιώνα. Τον 16ο αιώνα ο ναός, για άγνωστο λόγο, ανακαινίστηκε και μετατράπηκε σε σταυροειδή με τρούλο.

Σε μια αγροτική περιοχή της Επισκοπής Πεδιάδος Ηρακλείου βρίσκεται ο ξεχασμένος και άγνωστος σε όλους σχεδόν Άγιος Φωκάς. Ο Άγιος Φωκάς είναι μια κατεστραμμένη εκκλησία που στις μέρες μας έχει μετατραπεί σε ένα σωρό από πέτρες που κάποτε αποτελούσαν τον περικαλλή αυτό ναό.

Ένας μικρός οικισμός στον οποίο η ύπαρξη πηγών ευνόησε την ανάπτυξή του, ήταν ο οικισμός στου Γουλή το Μετόχι, κυρίως γνωστός στους βοσκούς κυρίως ως Βορινός Άγιος Νικήτας. Η κοινή ονομασία του οικισμού οφείλεται στο γραφικό ναό του Αγίου Νικήτα, ίσως καθολικό παλαιάς μονής.