Κρήτη

Λίγο πιο κάτω από την ιστορική Μονή Οδηγήτριας που βρίσκεται στην αγκαλιά των Αστερουσίων στο Νότιο Ηράκλειο συναντάμε το σπηλαιώδη ναό της Αγίας Κυριακής. Συγκεκριμένα βρίσκεται στην ανατολική πλαγιά του ρέματος Γιαλομονόχωρος λίγο πριν αυτό μπει στο φαράγγι των αγίων, το Αγιοφάραγγο στην περιοχή που ονομάζεται Κόκκινος Βόλακας.

Λίγο πιο νότια του μικρού χωριού Αγία Παρασκευή Ρεθύμνου συναντάμε τον ομώνυμο ναό της Αγίας Παρασκευής που δίνει και την ονομασία στο χωριό. Ο ναός βρίσκεται μια ρεματιά πνιγμένη σε δάσος από πλατάνια και άλλα δέντρα ενώ δίπλα από το ναό υπάρχει και πηγή νερού.

Στο γραφικό χωριό Άγιος Θωμάς Ηρακλείου βρίσκεται ο μοναδικός σε όλη την Κρήτη ναός που τιμά τη μνήμη του Αγίου Ιωάσαφ. Ο Άγιος Ιωάσαφ ή Ιωσάφης όπως τον αποκαλούν οι ντόπιοι γιορτάζει κάθε χρόνο στις 26 Αυγούστου και γίνεται σημαντικό πανηγύρι. Ο ναός αυτός μοναδικός στο είδος του σε ολόκληρη την Κρήτη καθώς είναι εξ’ ολόκληρου λαξευμένος σε μονόλιθο.

Ο ναός της Παναγίας στο χωριό Θρόνος Αμαρίου είναι μονόχωρος καμαροσκέπαστος ναός που κατασκευάστηκε γύρω στο 1300. Κτίστηκε πάνω στα ερείπια παλαιοχριστιανικής Βασιλικής (πιθανώς της Επισκοπής Σιβρύτου) του 4ου αιώνα από την οποία σώζονται τα μωσαϊκά δάπεδα. Ο ναός φέρει τοιχογραφίες του 14-15ου αιώνα, ενώ υπάρχει επιγραφή του 1491.

Ο Άγιος Ευτύχιος αποτελεί ένα από τους αρχαιότερους ναούς σε ολόκληρη την Κρήτη και είναι κόσμημα για την ευρύτερη περιοχή. Ο ναός πρόσφατα έτυχε συντήρησης από την αρχαιολογική υπηρεσία και σήμερα είναι ανοικτός στο κοινό. Ο ναός κτίστηκε στην Μεσοβυζαντινή περίοδο αλλά υπήρχε ήδη κτίσμα στον χώρο του ναού ήδη από τον 3ο μ.Χ. αιώνα τμήματα του οποίου ενσωμάτωσε αργότερα ο ναός.

Η Αγία Τριάδα βρίσκεται ανατολικά του χωριού Χοχλακιές και κοντά στη Γαλίφα Πεδιάδος. Ο ναός υπήρξε καθολικό μικρού μοναστηριού, το οποίο λειτούργησε κι ως μετόχι της μονής Αγκαράθου. Επιγραφή μαρτυράει ότι το καθολικό ανακαινίστηκε το 1602, γεγονός που επιβεβαιώνει την παλαιότητά του. Ο ναός δεν σώζει τοιχογραφικό διάκοσμο, αλλά εντυπωσιάζει με το μέγεθός του.

Τα Καπετανιανά βρίσκονται στη θέση της πρώην μονής του Κύριε Ελέησον, ένα από τα σημαντικότερα κέντρα μοναχισμού στην Κρήτη όπου άνθισαν οι τέχνες και τα γράμματα. Κατά την περίοδο της Οθωμανικής κυριαρχίας το μοναστήρι έπαυσε να λειτουργεί.

Λίγο ανατολικά από τη Χώρα Σφακίων, στο Σφακιανό Αμμούδι στην άκρη της θάλασσας βρίσκεται ο ναός του Αγίου Χαραλάμπους. Ο Άγιος Χαράλαμπος των Σφακίων είναι ένας τυπικός σπηλαιώδης ναός από τους πολλούς που συναντάμε στην ακτογραμμή και στην ενδοχώρα των Σφακίων.