Κρήτη

Το χωριό Άγιοι Δέκα οφείλει το όνομά του στους 10 Κρήτες Χριστιανούς, που μαρτύρησαν εκεί κατά τη διάρκεια των διωγμών που πραγματοποίησε ο Δέκιος το 250 μ.Χ. Στο σημείο όπου μαρτύρησαν, στη θέση Αλώνιον, βρίσκεται σήμερα η τρίκλιτη βασιλική του 12ου αιώνα.

Η Μονή των Τριών Ιεραρχών βρίσκεται σε μια από τις πιο αφιλόξενες περιοχές της Κρήτης, στην περιοχή Λουσούδι στα άγρια Αστερούσια Όρη. Ιδρύθηκε τον 14ο αιώνα κοντά στην κορυφή Κόφινας σε υψόμετρο 880μ, και θεωρείται από τον αρχαιολόγο Αθανάσιο Παλιούρα ως το «πρώτο» Ελληνικό Πανεπιστήμιο.

Η μονή της Παναγίας Θυμιανής βρίσκεται κοντά στα Σφακιά, στην περιοχή Θυμέ Αρμί, κι αποτελεί μια από τις ιστορικότερες τοποθεσίες στην Κρήτη. Εδώ στις 29 Μαΐου 1821 οι οπλαρχηγοί της Κρήτης κήρυξαν την επανάσταση κατά της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας. Γι’ αυτό το λόγο η μονή ονομάζεται Αγία Λαύρα της Κρήτης.

Το κτίριο αυτό είναι τριώροφο κι έχει χτιστεί σε ένα πολύ δύσβατο και μη ορατό σημείο, σε πολύ απόκρημνο γκρεμό, σχεδόν από κάτω από την εκκλησία. Ακριβώς αυτή η θέση το κάνει εντυπωσιακό και θα μπορούσε κάποιος να του αποδώσει τον χαρακτηρισμό Μετέωρα της Κρήτης. Το κατώτερο επίπεδο αποτελείται από σπήλαιο, που πιστεύεται ότι λειτουργούσε ως ναός.

Στον Άη Γιάννη στα Αστερούσια υπάρχει το ομώνυμο μοναστήρι, το οποίο είναι κτισμένο μέσα σε μια σπηλιά και έχει πολύ παλιές τοιχογραφίες (από το 1360). Αγιογραφίες υπάρχουν και στον εξωτερικό τοίχο του ναού, πολύ σπάνιο φαινόμενο στο νησί.

Ο άκρως εντυπωσιακός ναός του Αγίου Φανουρίου στην Κιθαρίδα που χρησιμοποιείται σήμερα ως κοιμητηριακός υπήρξε το καθολικό της ανδρικής μονής της Παναγίας της Ελεούσας. Η μονή ήταν μετόχι της Μονής Αγίας Ειρήνης.

Η μονή του Αγίου Νεκταρίου στα Ανώγεια είναι γυναικεία σύγχρονη μονή κτισμένη σε μια όμορφη τοποθεσία με πανοραμική θέα στην γειτονιά Περαχώρι των Ανωγείων.

Μαζί με τη μονή του Αγίου Ιωάννη στον Γκιώνα, λίγα χιλιόμετρα πριν, ήκμασαν κατά την όψιμη Ενετική κυριαρχία όπου μετά την άλωση της Κρήτης από τους Τούρκους, παραχωρήθηκαν στη μονή της Οδηγήτριας Γωνιάς, η οποία συγκέντρωσε πλήθος μικρών μοναστηριακών συγκροτημάτων ως μετόχια της.