Κρήτη

Χτισμένο σε περίοπτη θέση με μοναδική θέα στον Ψηλορείτη το Βένι (ανηφόρα στο κρητικό ιδίωμα) χρησιμοποιήθηκε από τη Μινωική εποχή σα λατρευτικό σπήλαιο και παντού συναντά κανείς ακόμα και σήμερα όστρακα.

Δίπλα στην παραλία στο Φαφλάγκο πολύ παλιά υπήρχε η Μονή του Αγίου Προκοπίου, η οποία καταστράφηκε από τους Άραβες. Έτσι, οι μοναχοί αποφάσισαν να απομακρυνθούν από την παραλία και να χτίσουν το 855 μια μονή αφιερωμένη στην Παναγία, σε ένα σημείο πολύ καλά κρυμμένο και μη ορατό από τη θάλασσα. Ο ναός της μονής στέκεται ακόμη στο σημείο, στην έξοδο του φαραγγιού Ξεροφάραγγο κοντά στο χωριό Καλάμι.

Ο Άγιος Παύλος είναι Βυζαντινή εκκλησία που είναι χτισμένη πάνω στην παραλία, στη θέση Σελούδα. Βρίσκεται στο σημείο όπου ο Απόστολος Παύλος λέγεται ότι βάπτισε ανθρώπους περνώντας από δω κατά το ταξίδι του για τη Ρώμη. Είναι μια πολύ γραφική μικρή εκκλησία, χτισμένη πάνω στην παραλία με πέτρες από την περιοχή.

Η μονή Παναγίας Κεράς Καβαλλαρέας ή Καβαλλαράς λειτούργησε ως μετόχι της Μονής Διονυσίου του Άθω τον 15ο αιώνα και ήταν αφιερωμένη στην Παναγία. Ο ναός του ερειπωμένου μοναστηριού διατηρείται σε καλή κατάσταση, αλλά έχει υποστεί αλλοιώσεις.

Το Castello del Corner ή φρούριο της Παλιόχωρας βρίσκεται στον λόφο Κάστελος νότια από το Καταλαγάρι σε μια περιοχή κατάφυτη από ελιές και αμπέλια. Σύμφωνα με την παράδοση, το έκτισε ο Νικηφόρος Φωκάς μετά την απελευθέρωση της Κρήτης από τους Άραβες το 961 μΧ.

Η έρημη πλέον μονή του Αγίου Ονουφρίου (Άι Νούφρης) είναι κτισμένη σε απόκρημνη χαράδρα του όρους Ασιδέρωτας με κάθετα βράχια, δίπλα σε πηγή με δροσερό νερό. Γύρω από το σπηλαιώδη ναό υπάρχουν τα ερειπωμένα κελιά των μοναχών. Ο ναός εορτάζει στις 12 Ιουνίου.

Περίπου 500μ. από το μικρό χωριό Λιλιανό (παλιότερα Λιλιανώ, που σημαίνει το χωριό των Λιλιανών), σχεδόν στα όρια του αεροδρομίου του Καστελίου κρύβεται ένας ακόμα θησαυρός της Κρητικής ενδοχώρας. Πρόκειται για τον κοιμητηριακό ναό του Αγίου Ιωάννη Προδρόμου του Ριγολόγου που γιορτάζει στις 29 Αυγούστου.

Η Μονή Παναγίας Βρυωμένης βρίσκεται 4km ανατολικά του χωριού Μεσελέροι Ιεράπετρας, σε μια δύσβατη και οχυρή βραχώδη περιοχή. Είναι αφιερωμένη στο Γενέσιο της Θεοτόκου, 8 Σεπτεμβρίου, όμως το μοναστήρι πανηγυρίζει και στις 15 Αυγούστου.