Κρήτη

Στο βόρειο άκρο του κάμπου του Καστελίου, ανάμεσα στα χωριά Σκλαβεροχώρι και Αποστόλοι Πεδιάδος Ηρακλείου βρίσκεται η Παναγία Κερά. Η πρόσβαση είναι πάρα πολύ εύκολη γιατί είναι πάνω στο δρόμο από όπου και φαίνεται. Υπάρχει και κατατοπιστική πινακίδα που μας ενημερώνει ότι ο ναός είναι του 14ου αιώνα μ.Χ.

Στο σημείο αυτό, στο δρόμο προς την Αλόιδα, λειτουργούσε κατά την Τουρκοκρατία μονή αφιερωμένη στους Αγίους Αποστόλους, με λίγους μοναχούς. Όταν το 1823 ο Χασάν Πασάς επιτέθηκε στο Οροπέδιο από την πλευρά αυτή, αφού κατέκαψε την Κριτσά έφτασε στο σημείο αυτό και κατέστρεψε τη μονή.

Βρίσκεται στη δυτική όχθη του ποταμού Αποσελέμη στην πλαγιά απέναντι από το γεμάτο με ρυάκια και ρέματα χωριό Ποταμιές και πολύ κοντά σε αυτό. Η δυτική πλευρά του ναού είναι φυσικός βράχος πάνω στον οποίο εχει κολλήσει η υπόλοιπη κατασκευή. Από το σημείο του ναού ο οποίος είναι πνιγμένος στο πράσινο με κουμαριές να κρέμονται από πάνω του έχουμε πολύ καλή θέα στην κοιλάδα του Αποσελέμη και στις Ποταμιές.

Στη γειτονιά Καβαλαριά στο Αρμί των Ανωγείων Μυλοποτάμου βρίσκεται ο επιβλητικός δίκλιτος ναός του Αγίου Ιωάννη του Προδρόμου και των Εισοδίων της Παναγίας. Στο εσωτερικό του υπάρχει εντυπωσιακό ξυλόγλυπτο τέμπλο με ανάγλυφες λεπτομέρειες. Το νότιο κλίτος φέρει τοιχογραφικό διάκοσμο των αρχών του 14ου αιώνα.

Ο ναός αυτός πέρα από την όποια λαογραφική αξία έχει αφού εκεί είχανε επιλέξει οι ντόπιοι να θάβουν τα αβάπτιστα παιδιά τους έχει και πολύ σημαντικά αξία και ιστορία σαν ναός. Πρόκειται για ένα μονόχωρο, καμαροσκέπαστο καθαρά βυζαντινό ναό ο οποίος είναι πολύ πιθανόν να προηγείται της Βενετοκρατίας στην Κρήτη κρίνοντας από τα κεραμικά τούβλα που έχουν χρησιμοποιηθεί για το στόλισμα και το στερέωμα στην εξωτερική πλευρά του κυλίνδρου του ιερού βήματος

Στο κοιμητήριο των Λουσακιών βρίσκεται ο βυζαντινός ναός του Αγίου Πολύκαρπου, του Αγίου Χαράλαμπου και του Αγίου Νικολάου. Ο ναός είναι σταυροειδής με ένα μπροστινό νάρθηκα. Στο εσωτερικό του φέρει ίχνη από τοιχογραφίες της Ενετοκρατίας.

Η μονή της Αγίας Παρασκευής βρίσκεται έξω από το χωριό Φουρνή και σήμερα έχει εγκαταλειφθεί. Ο μικρός ναός είναι μονόχωρος και η ίδρυση της μονής τοποθετείται πριν το 1615. Δίπλα υπάρχουν ελάχιστα ερείπια από τα κτίρια του μοναστηριού.

Στο κέντρο του χωριού Οψιγιάς βρίσκουμε τον κοιμητηριακό ναό του Αγίου Γεωργίου που έχει ένα πολύ ενδιαφέρον θύρωμα. Ο ναός που χρονολογείται στον 15ο αιώνα φέρει ίχνη τοιχογραφιών.