Η Κρήτη ήταν η γενέτειρα του πρώτου Ευρωπαϊκού Πολιτισμού, του Μινωικού, που ήκμασε μεταξύ 3000 π.Χ. και 1200 π.Χ. κυρίως στην Κεντρική και Ανατολική Κρήτη. Ακόμη και σήμερα, τα επιβλητικά ανάκτορα της Κνωσού, της Φαιστού, των Μαλίων, της Ζάκρου, της Τυλίσου, των Αρχανών, του Μοναστηρακίου, του Γαλατά, της Κυδωνίας και οι πολυτελείς επαύλεις στην Αγία Τριάδα, στη Ζώμινθο, στην Αμνισό, στο Μακρύγιαλο, στο Βαθύπετρο, στο Νεροκούρο αντανακλούν τη λαμπρότητα του μινωικού πολιτισμού μέσα από τα αριστουργήματα της αρχιτεκτονικής, της αγγειοπλαστικής, της αργυροχρυσοχοΐας και της ζωγραφικής.
Ο μινωικός στόλος, ο ισχυρότερος στόλος στον τότε γνωστό κόσμο, όπως αποδεικνύουν τα διάφορα ευρήματα σε όλη τη Μεσόγειο, έφερε πλούτο στην Κρήτη από το εμπόριο του πασίγνωστου τότε κρητικού κυπαρισσιού και των αγροτικών προϊόντων. Καράβια κατασκευασμένα σε μεγάλα ναυπηγεία, όπως το ναυπηγείο των Αγίων Θεοδώρων στο Βαθειανό Κάμπο, απέπλεαν φορτωμένα με ξυλεία, μέλι, κρασί, αγγεία και λάδι από τα λιμάνια της Ντίας, του Κατσαμπά, του Κομού, της Ζάκρου, της Ψείρας, του Μόχλους, της Νίρου, του Πετρά προς όλες τις κατευθύνσεις της Μεσογείου και πιθανώς ως και τη Σκανδιναβία.
Οι γυναίκες ήταν ισότιμες με τους άντρες και έπαιρναν μέρος στις θρησκευτικές τελετές, στα αγωνίσματα, στο κυνήγι, στο θέατρο, στο χορό, κλπ. Αριστουργήματα οικοδομικής αρχιτεκτονικής, ζωγραφικής, γλυπτικής και αργυροχρυσοχοΐας εξακολουθούν να εμπνέουν ακόμη και το σύγχρονο πολιτισμό. Μέρος του πολιτισμού ήταν η γραφή της Γραμμικής Α και αργότερα η Γραμμική Β, που κατέγραφε την Ελληνική Γλώσσα. Ακόμη και σήμερα, ο δίσκος της Φαιστού αποτελεί ένα από τα γνωστότερα μυστήρια της αρχαιολογίας, αφού η αποκρυπτογράφηση των σημείων του παραμένει ένας γρίφος.
Η λατρεία της Θεάς Μητέρας κυριαρχούσε στη θρησκευτική παράδοση των Μινωιτών, οι οποίοι χρησιμοποιούσαν ως χώρους λατρείας πολλά σπήλαια και τις κορυφές των βουνών. Προσκυνητές, από όλα τα μήκη του νησιού, ανέβαιναν στο ιερό βουνό του Γιούχτα για να αποθέσουν τα αφιερώματά τους, τάματα με επιγραφές μινωικές και πήλινα εδώλια, στο ιερό κορυφής ή στο σπήλαιο του Χωστού Νερού. Ιερά κορυφής υπήρχαν και σε άλλες κορυφές, όπως του Βρύσινα, του Πετσοφά, του Τραόσταλου, της Ζου, του Καρφιού. Εξέχουσα θέση στη λατρεία του Δία είχαν τα σπήλαια του Ψυχρού στο όρος Δίκτη και του Ιδαίου Άντρου και των Καμαρών στον Ψηλορείτη.
Ανάκτορο Κνωσού 
Η Κνωσός ήταν η σπουδαιότερη πόλη της Κρήτης πριν την Ρωμαϊκή εποχή και, κυρίως, το κέντρο του πρώτου λαμπρού ευρωπαϊκού πολιτισμού, του Μινωϊκού. Το ανάκτορο της πόλης είναι ο πλέον επισκέψιμος αρχαιολογικός χώρος της Κρήτης με περισσότερους από 1.000.000 επισκέπτες το χρόνο.
Η Φαιστός ήταν μια Μινωϊκή πόλη της Κρήτης, τα ερείπια της οποίας βρίσκονται 55km νότια του Ηρακλείου. Η πόλη κατοικήθηκε ήδη από το 6000πΧ, ενώ ήκμασε παράλληλα με την πόλη της Κνωσού, έως τον 1ο πΧ αιώνα.
Ο αρχαιολογικός χώρος των Μαλίων βρίσκεται 3km ανατολικά των Μαλίων, δίπλα στον υδροβιότοπο της περιοχής και πολύ κοντά στη θάλασσα. Εδώ υπήρξε μια σημαντική μινωική πόλη και το τρίτο μεγαλύτερο σε μέγεθος μινωικό ανάκτορο, μετά της Κνωσού και της Φαιστού.
Η Ζάκρος βρίσκεται σε μια απομονωμένη περιοχή της Ανατολικής Κρήτης, 45km νοτιοανατολικά της Σητείας. Εδώ η επικοινωνία με την Ανατολή ήταν γρηγορότερη κατά την Μινωική Εποχή, κι έτσι, οι Μινωίτες φρόντισαν να κτίσουν εδώ το διοικητικό κέντρο της Ανατολικής Κρήτης με ένα σημαντικό λιμάνι.
Το ανάκτορο των Αρχανών βρίσκεται στην περιοχή Τουρκογειτονιά των Άνω Αρχανών. Ήρθε στο φως μόλις το 1964 από το Γιάννη Σακελλαράκη, καθώς ως τότε είχαν εντοπιστεί ελάχιστα ίχνη του. Τμήματα του βρίσκονται ακόμα κάτω από τις σημερινές κατοικίες.
Ο αρχαιολογικός χώρος της Τυλίσου βρίσκεται 16km δυτικά της πόλης του Ηρακλείου, σε μια στρατηγική τοποθεσία. Η Τύλισος ήταν μια μινωική πόλη που αναπτύχθηκε το 1650-1450 κυρίως λόγω του ότι βρισκόταν στο δρόμο που οδηγούσε από την Κνωσό στα δυτικότερα μινωικά κέντρα. Το 1450 καταστράφηκε, αλλά ξανακτίστηκε και ευημέρησε μέχρι και το 1200.
Το ανάκτορο του Γαλατά βρίσκεται 30km νότια του Ηρακλείου, κοντά στο Αρκαλοχώρι, σε μια υψηλή τοποθεσία με θέα προς τη νότια Κρήτη και κοντά στο ιερό σπήλαιο του Αρκαλοχωρίου.
Το Χρυσοκάμινο βρίσκεται κοντά στο σπήλαιο του Θεριόσπηλιου, στην περιοχή του Καβουσίου Ιεράπετρας. Στο σημείο που οι ντόπιοι ονόμαζαν Χρυσό Φούρνο, γιατί έβρισκαν συχνά κομμάτια χαλκού, το 1900 η αρχαιολόγος H. Boyd εντόπισε μια μεταλλουργική εγκατάσταση που λειτούργησε από το 4500-3500 π.Χ. ως και τα Μινωικά χρόνια.
