Μινωική
Εποχή

Η αρχαία Ζώμινθος βρίσκεται 7km δυτικά των Ανωγείων, πάνω στο δρόμο που οδηγεί στο οροπέδιο της Νίδας. Παρόλο που εντοπίστηκε μόλις το 1982, η Ζώμινθος πλέον αποτελεί μια από τις σημαντικότερες αρχαιολογικές ανακαλύψεις στην Κρήτη, που πολλοί τη συγκρίνουν σε σπουδαιότητα με αυτή της Κνωσού.

Στην ανατολική μεριά του μεγάλου Κόλπου του Καρτερού υπάρχει το μικρό ύψωμα της Παλαιόχωρας στο οποίο υπήρχε ο μινωικός οικισμός της Αμνισού. Tο όνομα αναφέρεται ως a-mi-mi-so στις πινακίδες Γραμμικής Γραφής Β΄. Στην Αμνισό βρέθηκε ένα Μινωικό λιμάνι, πολλά κτίσματα και ένα υπαίθριο αρχαϊκό ιερό, στο οποίο λατρευόταν ο Δίας. 

Ο υστερομινωικός θολωτός τάφος του Μάλεμε βρίσκεται πολύ κοντά στο γερμανικό νεκροταφείο και στο ιστορικό αεροδρόμιο του Μάλεμε. Ο τάφος είχε ήδη συληθεί από τις αρχές του 20ου αιώνα και υπέστη μεγάλες καταστροφές από βόμβα κατά τη διάρκεια της μάχης της Κρήτης.

Ο αρχαιολογικός χώρος του Κομού βρίσκεται 4km δυτικά της Φαιστού, κοντά στα Πιτσίδια και στα Μάταλα. Ο Κομμός (ή Κομός) ήταν μια μικρή μινωική πόλη που ιδρύθηκε το 2000πΧ κι εξυπηρετούσε τις λιμενικές ανάγκες της Φαιστού με την οποία συνδεόταν με δρόμο. Καταστράφηκε πιθανόν από σεισμό το 1700πΧ, αλλά εξακολούθησε να υπάρχει ως και τα ελληνιστικά χρόνια.

Ο αρχαιολογικός χώρος Φουρνί βρίσκεται στον ομώνυμο κατάφυτο λόφο, 17km νότια του Ηρακλείου, δυτικά των Κάτω Αρχανών. Για να φτάσετε στον αρχαιολογικό χώρο (δεν είναι ανοιχτός, παρά μόνο με συνεννόηση), μπορείτε να περπατήσετε το μινωικό καλντερίμι από τις Κάτω Αρχάνες ή να οδηγήσετε μέχρι το πανέμορφο τεχνητό δασάκι στο Φουρνί.

Το σπήλαιο του Αρκαλοχωρίου, γνωστό κι ως Ιερό Σπήλαιο, βρίσκεται νοτιοδυτικά του ομώνυμου χωριού και συγκεκριμένα στη νοτιοδυτική κλίτη του λόφου του Προφήτη Ηλία, σε υψόμετρο περίπου 400 μέτρα από τη θάλασσα.

Ο Γιούχτας κατά την αρχαιότητα ήταν ιερό βουνό, κυρίως επειδή η όψη του από τα βορειοδυτικά θυμίζει έντονα ανθρώπινο πρόσωπο που κοιτάει στον ουρανό. Ακόμη και σήμερα αποτελεί σημείο αναφοράς για την ανθρωπόμορφη όψη του. Κατά το μύθο, εδώ βρισκόταν ο τάφος του Δία και μάλιστα το όνομα Γιούχτας αποτελεί παραφθορά του Λατινικού Jupiter, δηλαδή Δίας.

Πάνω στον λόφο της Πατέλλας του Πρινιά, όπου βρίσκεται το γραφικό εκκλησάκι του Αγίου Παντελεήμονα με την φοβερή θέα προς όλες τις κατευθύνσεις, ήταν κτισμένη η Μινωική Ριζηνία ή Απολλώνια, που ήκμασε ως τα Ρωμαϊκά χρόνια.